Szukaj
Pierwsze wyjaśnienie: z rywalizacji o terytorium i zasoby. Drugie: stoi za nimi nasza wrodzona skłonność do agresji. Trzecie: to wina patriarchatu. Czy którąkolwiek z tych teorii możemy uznać za w pełni przekonującą? Zastanawia się Tomasz Wiśniewski.
Ludzie zawsze kochali go za piękno, lecz przede wszystkim wierzyli w jego moc. Miał uzdrawiać chorych, a zmarłym zapewniać pomoc w zaświatach. Bursztyn, otoczony nimbem tajemnicy, wypełniał przestrzeń pomiędzy tym, co żywe, a nieożywionym. Pisze Tomasz Wichrowski.
Mało o nich wiemy, bo Celtowie mieli do pisma mniej więcej taki sam stosunek jak do Rzymian. Nieugięci, jeśli chodzi o tę zdobycz cywilizacji, jednocześnie wprowadzili do Europy żelazo, a także nowe wierzenia, odrębne tradycje i kulturę, której echa słychać do dzisiaj.
Druidów, celtyckich kapłanów, wyobrażamy sobie zwykle jako starców w białych szatach, mądrych i łagodnych. Tymczasem wygląda na to, że choć dysponowali ogromną wiedzą i cieszyli się szacunkiem, bywali krwawi. I nie musieli być mężczyznami.
Co takiego miała w sobie królowa Icenów, jednego z plemion Brytów, że doczekała się pomnika w centrum miasta, które niegdyś zrównała z ziemią?
Nie pasowała do epoki, w której przyszło jej żyć. Wywoływała skandale obyczajowe i przegrywała duże sumy na wyścigach konnych. Widziała więcej niż współcześni jej wynalazcy, których wyprzedzała pomysłowością. Poznajcie Adę Lovelace, pierwszą programistkę w historii.
Kiedy umarł, zgromadzeni ludzie szybko się rozeszli. W pokoju zostali jedynie zawiadowca stacji kolejowej oraz osobisty lekarz wielkiego pisarza, Duszan Makowicki. To on zamknął powieki Tołstoja, obwiązał chustką podbródek. A do kolejarza powiedział: „Nie pomogły ani miłość, ani przyjaźń, ani oddanie”.
Ludzie. Jesteśmy już od jakiegoś czasu. Kiedy myślimy o naszej przeszłości, myślimy o starożytnych cywilizacjach, piramidach i tego typu rzeczach. Ale to tylko maleńka, maleńka część naszej historii.
Gdy inkaski władca umierał, mumifikowano go. Jednak nie był to koniec jego ziemskiej podróży – mumia rozpoczynała nowe, czasem całkiem bujne życie.
O okrucieństwach popełnianych w imię walki z Szatanem pisze Tomasz Wiśniewski.
O człowieku, który wymyślił samurajów, pisze Piotr Żelazny. Czyta Maciej Jabłoński
Jak starożytni Egipcjanie szykowali się na tamten świat i dlaczego przeprawa ich dusz była najeżona niebezpieczeństwami, wyjaśnia Tomasz Wiśniewski. Czyta Grzegorz Kwiecień.
Śladami pradawnych kultów na górze Ślęży podąża Marcin Kozłowski.
Opowieści wikingów, pełne porażających obrazów przemocy i osobliwego piękna, ukazują ich zamiłowanie do wojny, dalekich podróży, piractwa, a także poezji. Tekst Tomasza Wiśniewskiego czyta Rafał Fudalej.
Filip Neri jest bez wątpienia jedną z najbarwniejszych postaci Kościoła katolickiego. Ekscentryk i prowokator mający za nic konwenanse. Nawet setki lat po swojej śmierci wzbudza zainteresowanie nie tylko wiernych, ale też środowiska naukowego. Opowiada Marcin Kozłowski.
Co nam pozostało z przeszłości? Zobacz kolejny film od Kurzgesagt.
Sentymentalno-przygodowy obrazek odkrycia Nowego Świata jest jednym z największych kłamstw ludzkości autorstwa Tomasza Wiśniewskiego. Czyta Weronika Nockowska.
W Puszczy Białowieskiej odkryto skupiska wczesnośredniowiecznych grobowców. Sprawę zbadał Jędrzej Wojnar. Czyta Maciej Nawrocki.
Czas dotyczy każdego z nas. Jest bezcenny. Każdy przeżywa go inaczej, myśląc o nim w przeszłości i wybiegając w przyszłość.
Jak dawniej wyglądało życie rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej? I czy dzisiejsi Indianie wciąż mają łączność z tradycją? Wyjaśnia Radosław Palonka. Czyta Bartek Głogowski.
Drzewo w pozycji wertykalnej i dwoje dzieci w pozycji jogicznej. Historię archiwalnej okładki „Przekroju” przedstawia Ewa Pawlik.
Echnatona, faraona rewolucjonistę, prezentuje Paweł Janiszewski. Czyta
O słońcu, które świeciło Grekom (i Rzymianom), pisze Paweł Janiszewski. Czyta Paweł Ciołkosz
Malowali na murach krasnoludki, rozdawali podpaski, posadzili na skwerze cebulę. O Pomarańczowej Alternatywie opowiada Zbigniew Libera.
Dlaczego to czerwone maki są na Monte Cassino wspomnieniem poległych polskich żołnierzy? Sprawdził Adam Węgłowski.
Wiosna może być naprawdę pechowa. Przegląd najtragiczniejszych wydarzeń minionych wiosen przedstawia Adam Węgłowski.
Za sterowcami na lotniczych szlakach tęskni Andrzej Krajewski. Czyta Paweł Ciołkosz.
Nie da się tego zaprojektować w dwa tygodnie – mówili. Samouk bez technicznego wykształcenia nie wymyśli stabilnej konstrukcji – sarkali. Nie wiemy, kto potrzymał Josephowi Paxtonowi piwo, ale każdy Brytyjczyk wie, czym był Crystal Palace. Tekst Zygmunta Borawskiego czyta Paweł Ciołkosz.
Z okazji 75. urodzin „Przekroju” historię pisma przypomina Paulina Wilk. Czyta Grzegorz Kwiecień.
Gorączkę tulipanową w XVII-wiecznej Holandii diagnozuje Kamil Bałuk. Czyta Maciej Nawrocki.
Co by było, gdybyśmy używali kwiatów jako pieniędzy, zastanawia się Adam Węgłowski. Czyta Alicja Czerniewicz.
O tym, jak odkryliśmy dzieciństwo i dostrzegliśmy, że dzieci to nie przedmioty, pisze Andrzej Krajewski. Czyta Weronika Nockowska.
Korzenie naszego upodobania do kręcenia się w kółko bada Adam Węgłowski. Czyta Paweł Ciołkosz.
O człowieku, który cały oddał się obserwowaniu i malowaniu ptaków, opisała Agnieszka Drotkiewicz. Czyta Magda Karel.
Czyli kilkoro postaci, które miały w życiu wyjątkowego pecha. Opowiada Adam Węgłowski. Czyta Natalia Kalita.
O kambryjskiej eksplozji życia i o tym, co było przed nią, opowiada January Weiner. Czyta Katarzyna Tyszkiewicz-Borawska.
Kiedy i dlaczego starożytni milkli, tłumaczy Paweł Janiszewski. Czyta Jonasz Tołopiło.
Przegląd najtragiczniejszych i najbardziej niefortunnych wydarzeń z minionych zim. Czyli wszystko może mieć straszne skutki, prezentuje Adam Węgłowski. Czyta autor.
Jakie prognozy na przyszłość snuł „Przekrój” dokładnie 30 lat temu? Co działo się wtedy w Polce, w Europie i w szerokim świecie? Po stronach archiwalnego numeru oprowadza Ewa Pawlik.
A może byśmy tak co roku zimą zasypiali na trzy miesiące? Rozmarzył się Adam Węgłowski. Czyta Weronika Nockowska.
Przegląd najtragiczniejszych i najbardziej niefortunnych wydarzeń z minionych zim. Czyli wszystko może mieć straszne skutki, prezentuje Adam Węgłowski. Czyta autor.
Możliwe, że gdy myślisz o raju, wyobrażasz sobie palmy, szum morza i delikatny, biały piasek. Okej, to może być twój raj. Mój wygląda zupełnie inaczej – wyznaje Mikołaj Golachowski. Czyta Monika Gniewaszewska.
Czy Jezus naprawdę istniał? Czy w dobie klimatycznego kryzysu jego nauki zyskały, czy straciły na aktualności? Z teolożką-historyczką Helen K. Bond rozmawia redaktor-filozof Tomasz Stawiszyński. Czytają Tomasz Stawiszyński i Nina Harbuz.
O jednej z najdziwniejszych „Przekrojowych” okładek i o burzliwych latach 90. pisze Ewa Pawlik.
Z ziemi włoskiej do polskiej przywędrowały m.in. kotlet schabowy (przez Austrię) i pomidory pochodzące z Ameryki Południowej. Od Arabów mamy pieprz i inne przyprawy, Żydzi zostawili karpia po żydowsku i chałkę. Kulinarnych imigrantów z różnych stron świata śledzi Monika Kucia.
Zobaczył śmierć 100 tys. osób i przeżył nawrócenie. O cesarzu Asioce, jednym z najszlachetniejszych władców w historii, napisał Tomasz Wiśniewski.
Gdyby drzewa umiały mówić… opowiedziałyby o cudach i katastrofach, które zdarzyły się pod ich konarami. W ich zastępstwie pisze Adam Węgłowski.
Jak wyglądałby dziś świat, gdyby w XIII w. krucjata dziecięca dotarła do Jerozolimy i założyła tam Królestwo Pokoju?
O burzliwych kolejach życia Adolfa Dymszy i innej niezwykle ciekawej zawartości 666. numeru „Przekroju” opowiada Ewa Pawlik.
Fragment superfantastycznej książki Tomasza Wiśniewskiego, która ukaże się jesienią nakładem Fundacji Przekrój.