Lubię czytać słowniki. A najbardziej lubię znajdować słowa, których nie da się prosto przetłumaczyć. Żeby je wyjaśnić, trzeba opisać szerszy kontekst, czasem opowiedzieć historię, uruchomić wyobraźnię.
Utepils mówią Norwegowie, żeby opisać przyjemność picia piwa na zewnątrz, pod gołym niebem, w pierwszy ciepły dzień roku. O tej porze bardziej może się przydać słowo peiskos – związane z radością i przyjemnością, jakie daje siedzenie przy ognisku. Oba wyrazy znam dzięki The Positive Lexicography Project, słownikowi tworzonemu przez Tima Lomasa, brytyjskiego psychologa, który zbiera niezwykłe terminy dotyczące dobrostanu. I oba bliskie są kolejnemu wyrazowi, wymyślonemu podobno przez pisarza Henryka Ibsena: friluftsliv. W wierszu „Paa Vidderne” („Na szczytach gór”) pisał:
„...jestem wolny!/ W samotnym „pieskim rogu”,/ Mój obfity połów, wezmę/ Tam, gdzie jest ognisko domowe, i stół,/ I friluftsliv w moich myślach”.
Friluftsliv to dosłownie „życie na wolnym powietrzu”. Ale to także życie w harmonii z naturą, jej rytmem. I tak, używają go Norwegowie, u których bywa znacznie chłodniej niż w naszej szerokości geograficznej (temperatura za moim oknem spadła w ciągu ostatniej doby prawie o dziesięć stopni). Tłumaczą, że nie da się zrozumieć, o co dokładnie chodzi, jeśli się nie wyjdzie z domu, nie pójdzie na długi spacer, nie spędzi przynajmniej kilku godzin pod gołym niebem, nie poczuje na skórze wiatru, słońca i wilgoci.
Do tego, żeby odłożyć telefon i laptop, i ruszyć się z krzesła, zachęcają też lekarze z sąsiedniej Szwecji. Anders Hansen i Carl Johan Sundberg w książce Projekt zdrowie piszą, że każda godzina aktywności fizycznej przedłuża życie o dwie do pięciu godzin. Ale nie zmuszają od razu do wyczynowego sportu i bicia rekordów:
„Jak dużo ruchu powinieneś zażywać profilaktycznie, by znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowań na różne choroby? Odpowiadamy natychmiast: wystarczy pół godziny szybkiego spaceru dziennie”.
Ci, którzy zdecydują się wyjść z domu na dłużej, mogą poznać smak innego norweskiego trudnego do przetłumaczenia słowa: gjensynsglede. To radość ze spotkania kogoś, kogo się dawno nie widziało.
Z ostatniej chwili!
U nas masz trzy bezpłatne artykuły do przeczytania w tym miesiącu. To pierwszy z nich. Może jednak już teraz warto zastanowić się nad naszą niedrogą prenumeratą cyfrową, by mieć pewność, że żaden limit Cię nie zaskoczy?
Data publikacji:
Prenumerata
Każdy numer ciekawszy od poprzedniego
Zamów już teraz!
Prenumerata
Każdy numer ciekawszy od poprzedniego
Zamów już teraz!
W oku cyklonu
