Kronikarz Muñoz Camargo w swojej Historii Tlaxcali wymienia osiem cudów, które nawiedziły Azteków. Rozumiano je jako znaki zapowiadające kres indiańskiego świata i przybycie Hiszpanów. Pierwsze sześć to: 1) kolumna ognia, płonąca przez rok, na widok której Indianie wydawali okrzyki boleści i, przeczuwając, że to zły omen,
Sentymentalno-przygodowy obrazek odkrycia Nowego Świata jest jednym z największych kłamstw ludzkości. Dlatego naprawdę nie ma co się dziwić tym, którzy obalają pomniki Kolumba czy Cortésa. Tylko w pierwszym półwieczu konkwisty indiańska ludność obu Ameryk została zredukowana o 90%.
Claude Lévi-Strauss w książce Smutek tropików trafnie zauważył, że pierwsze spotkanie Europejczyków z mieszkańcami Ameryki należy uznać za największą przygodę w historii ludzkości, która jest już prawdopodobnie nie do powtórzenia, chyba że kiedyś odwiedzą nas obce cywilizacje.
