Kwartalnik "Przekrój" w wersji online

Jak się bawić jesienią? Wszystko Będzie Dobrze

Steven Pinker ujawnia „Przekrojowi” straszliwą tajemnicę – żyjemy w najlepszym ze światów. Radzimy sobie świetnie z wyzwaniami. Progres, progres, progres – jest coraz mniej nędzy, głodu, nieszczęścia. Rację mają optymiści, a pesymiści powinni wpaść w rozpacz, bo ich apokaliptyczne wizje się nie spełniają. Rozmawia z nim Tomasz Stawiszyński

Ja jestem wierząca, i w to też wierzę. Mówi się, że ludziom, którzy nie wierzą, to nie pomaga, ale czy to jest prawda, to ja nie wiem, ale trzeba może w to wierzyć, żeby to pomogło. W podróż po Kaszubach w poszukiwaniu być może ostatnich już wiedzących wyruszyła Stasia Budzisz

Androidy śnią o elektrycznych owcach, a radzieccy kosmonauci śnili o kwietnych łąkach i białych pniach brzóz. Na szczęście był ktoś, kto namalował ich sny i wysłał je wraz z nimi na orbitę. Historię Galiny Bałaszowej opisuje Konstanty Usenko

Dowiedziałam się, że w warszawskim zoo samice szympansów rządzą stadem. W naturze rzecz niespotykana. „Kobieca rewolucja” – pomyślałam. I zrobiło mi się ciepło na sercu. Agnieszka Wójcińska

Z Magdaleną Braum, prymatologiem i weterynarzem w rezerwacie Gombe w Tanzanii, rozmawia Agnieszka Wójcińska

Testosteron to nie władca wydający rozkazy, ale jeden z wielu uczestników w procesie podejmowania decyzji. Jego poziom rośnie i spada w zależności od potrzeby, okazji i roli społecznej – pisze w głośnej książce „Testosterone Rex”, której fragment prezentujemy, Cordelia Fine

Rewolucja genderowa w amerykańskich komiksach zakończyła się wraz ze zmianą na fotelu prezydenta USA. Bohaterowie wrócili na swoje miejsca – ale do stołu dopuszczono kobiety. Łukasz Chmielewski

Wszystkim nam znana jest panująca od czasów starożytnych zasada, że głową Kościoła może zostać tylko kobieta. Alternatywną historię Kościoła przedstawia Adam Węgłowski

Jesienne spacery dobrze robią na wszystko – od układu oddechowego przez krwionośny po trawienny. A to m.in. dlatego, że można wrócić z całkiem przyzwoitym zaopatrzeniem spiżarni, kosmetyczki i apteczki. Pisze Katarzyna Sroczyńska

Niezwykła malarka, zaradna matka, która porzuciła niekochanego męża i sama wychowała córki; uczona, która wyruszyła w wieku 53 lat na koniec świata 100 lat przed Darwinem i udowodniła, że Arystoteles pisał bzdury o życiu owadów. O Marii Sybilli pisze Agnieszka Drotkiewicz

Przez całe wieki stawialiśmy zwierzęta przed trybunałami: wytaczaliśmy procesy krowom, klaczom i chrząszczom, urządzaliśmy publiczne egzekucje świń i ekskomuniki pijawek. Przedstawiamy fragment książki francuskiego filozofa, który uważa, że tak naprawdę chcieliśmy zniszczyć coś w sobie. Michel Onfray

Stajemy się coraz bardziej wrażliwi na los zwierząt. Wiemy już, że potrafią one odczuwać przyjemność i ból. Tymczasem – paradoksalnie – przysparzamy dziś zwierzętom więcej cierpienia niż kiedykolwiek wcześniej. O ludziach i zwierzętach pisze Katarzyna de Lazari-Radek

Weganin i obrońca zwierząt próbuje wyhodowanej w laboratorium wołowiny i pod jej wpływem doznaje wizji przyszłości, w której ludzkość zajada się pysznym, a zarazem etycznie nieskazitelnym mięsem. Prezentujemy fragment książki „Czyste mięso”, której autorem jest Paul Shapiro

Bajkę filozoficzną napisał Michel  Piquemal

Pierwsza, jeszcze przed monsunowymi ulewami, zjawia się pleśń – siostra przenikającej wszystko wilgoci. Zapowiedź miesięcy, w czasie których bogowie zaleją ludzi deszczem. W Indiach nastanie sezon obfitości, soczystych mango i wielkiej trwogi. O wszystkim zdecyduje woda. Reportaż, którego autorką jest Paulina Wilk

Co ma niby znaczyć: „Co jeść jesienią zamiast mięsa”? Dlaczego „zamiast”? Przecież to od razu stawia kuchnię roślinną w złym świetle. Odpowiedzi na to pytanie szuka Marta Dymek

Czy kondycja fizyczna przydaje się w nauce języków? Jak dostać się na romanistykę, nie znając francuskiego? W jaki sposób język wpływa na nasze widzenie świata? Ireneusza Kanię, tłumacza znającego ponad 20 języków, ciągną za język redaktorzy Łukasz Kaniewski, Tomasz Stawiszyński

Trudności, jakie towarzyszą przekładaniu tekstów buddyjskich na przykładzie kilku słów sanskryckich, opisują Łukasz Kaniewski, Tomasz Stawiszyński

Pustynne chrząszcze z Namibii od wieków pozyskują wodę, skraplając mgłę. Teraz tej metody uczą się od nich ludzie, żeby pokonać suszę. Agata Kasprolewicz

Woda to nie ciecz – to dwie różne ciecze. O H2O pisze Katharine Sanderson

Obserwujemy go gołym okiem i przez teleskop. Od zawsze zapładnia naszą wyobraźnię jak żadne inne ciało niebieskie. I choć jest na wyciągnięcie ręki, wciąż nam umyka. Pisze Jarosław Włodarczyk

Prezentujemy pierwszy rozdział powieści, której autorem jest jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy XIX w. Teodor Tripplin

O sensacyjnych doniesieniach nowojorskiej gazety sprzed ponad 180 lat i zamęcie, jaki wywołały pisze Katarzyna Sroczyńska

Ten tekst został napisany przez dwa umysły: świadomy i nieświadomy. Ile w nim świadomego, a ile nieświadomego – oceń już, Czytelniku, sam. Najlepiej posługując się swoimi dwoma umysłami. Tomasz Stawiszyński

W dosłownym tłumaczeniu greckie słowo synaísthesis oznacza równoczesne odczuwanie. Niektórzy po prostu tę zdolność mają, jak specjalny gratis. Inni, mniej szczęśliwi, doświadczają jej tylko pod wpływem substancji psychodelicznych albo jako rodzaj skromnej pociechy towarzyszącej dolegliwościom neurologicznym. Tłumaczy Olga Drenda

„Uranio, sosno, siostro – tak ciebie nazywam / Bo palcem pnia swojego ukazujesz niebo” Jarosław Iwaszkiewicz

Tuląc się do nogi fortepianu, odpoczywając w fotelu z głośnikami pod siedzeniem, dotykając dłonią altówki albo rapując w języku migowym na wibrującej podłodze – głusi i niedosłyszący opowiadają, jak zaspokajają swój głód muzyki. Berenika Steinberg

A co, jeśli naszym fantazjom, snom, wyobrażeniom, pozornie absurdalnym myślom i przeczuciom – ale też na przykład etapom życia, na których się znajdujemy – towarzyszą równolegle określone wydarzenia w rzeczywistości zewnętrznej, znaczeniowo z tymi pierwszymi powiązane? Zastanawia się Tomasz Stawiszyński

Wyjątkowa rozmowa z profesorem Kazimierzem Szylentowskim, znanym językoznawcą, autorem głośnych „Uwag o semiotyce ogólnej”, który w pewnym momencie życia zrezyg­nował z posługiwania się mową. Specjalnie dla „Przekroju” przerwał milczenie po to, by wyjaśnić, dlaczego nic nie mówi od ponad 20 lat. Rozmawia Tomasz Wiśniewski

„Jedna kobieta, jeden penis, hej” – ta przyśpiewka ludu Bayaka pomogła prof. Jerome’owi Lewisowi dojść do wniosku, że homo sapiens potrafił śpiewać, jeszcze zanim nauczył się mówić. Z Lewisem rozmawia Milena Rachid Chehab

Kiedy w Islandii pojawia się nowe zjawisko, cały kraj decyduje, jaką nadać mu nazwę. Dzięki temu stare słowa dostają drugie życie, a rozmowa informatyków może brzmieć jak poezja. O języku islandzkim pisze Jowita Kiwnik Pargana

O najbardziej rozłożystym drzewie świata pisze Marinella Fiume

Trzy główne grzechy psychologii ewolucyjnej to: naiwność, naiwność oraz naiwność. O zachowaniach ludzi i ewolucji pisze January Weiner

Autyzm stał się dla zoolożki Temple Grandin kluczem do zrozumienia świata zwierząt. Specyficzna budowa jej mózgu sprawiła, że postrzega świat inaczej niż większość ludzi. Uważa, że myśli jak zwierzęta, i swój dar wykorzystuje, projektując humanitarne rzeźnie. Joanna Nikodemska

Dobre maniery to zmora tego świata, jedno z najdotkliwszych nieszczęść. Plaga i dopust boży. Są jak kruk, który przylatuje na zaczarowaną polanę, po której przechadzają się błogo uśmiechnięte zwierzęta, siada na konarze i zaczyna swoje: kra, kra, kra, psując wszystko. O manierach pisze Mateusz Kołczinger

Szedłem i byłem pewien, że już ktoś tak szedł. Przystawałem, ale ktoś już tak przystawał. Patrzyłem, ale w tym też nie byłem pierwszy. Pisze Michał Książek

Na grzyby! – do wyjścia do lasu zachęcamy nie tylko wegetarian i miłośników kultury dawnych Słowian. Spacerujcie dla zdrowia, a potem gotujcie i próbujcie. Monika Kucia

Prefabrykaty: łatwe w produkcji, wygodne w transporcie, ich złożenie nie wymaga studiów politechnicznych. Ale żeby powstały, potrzebny jest wizjoner. O domach pisze Zygmunt Borawski

W zacisznym, zielonym zakątku Warszawy nazywanym Jazdowem splatają się niezwykłe historie i zjawiska. Prowizoryczne i – w pierwotnym założeniu – tymczasowe, bo zbudowane na pięć lat osiedle istnieje już ponad siedem dekad. Wzniesione dla budowniczych powojennej stolicy dziś jest otwartym domem kultury i modnym wśród warszawiaków miejscem. O Jazdowie pisze Anna Cymer

Filmy z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) autorstwa Chrisa Hadfielda zna już prawie każdy internauta. Dzięki nim wiemy, jak wygląda życie codzienne w kosmosie – co mieszkańcy stacji jedzą, jak spędzają czas wolny, jak się kąpią, śpią, a nawet jak myją zęby. Ale projektant wnętrz, oglądając, płacze… Zygmunt Borawski

Maszynę do wzbudzania sympatii opisuje Tomasz Wiśniewski

Czym jest m.in. womeldro i keika wyjaśnia Piotr Stankiewicz

Wszystkim tym, którzy obawiają się jesiennej nudy i szarzyzny, radzimy skupić uwagę na liściach. Katarzyna Sroczyńska

Zachęcamy do lektury jesiennego wiersza, którego autorem jest Zbigniew Machej

Bajkę filozoficzną napisał Michel  Piquemal

Drodzy Czytelnicy, przed Wami kolejna odsłona „Gada”, tym razem w całości poświęcona Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu! Marcin Orliński

Bajkę filozoficzną napisał Michel  Piquemal

Wyimki zilustrowała Joanna Grochocka 

Wielką autobiograficzną opowieść, która nadal inspiruje ludzi na całym świecie, recenzuje Tomasz Wiśniewski

„Zawsze powtarzam eleganckim młodym polskim aktorkom: »Nie bądź taka grzeczna!«, kiedy mi mówią, że nie idą na imprezę, bo nikogo nie znają” – Yola Czaderska-Hayek tłumaczy, jak działa Hollywood. Rozmawia Artur Zaborski

Krótką historię tragiczną opowiada Tomasz Wiśniewski

Ta historia wydarzyła się naprawdę. Rozpoczęła się w czasach sprzed czasu, w międzygwiezdnej otchłani, a zakończyła relatywnie niedawno, w okolicach miast W. i K. Jarek Westermark

Sama pochodzi nazwa kasztan? Kim był Człowiek Kasztan? Czym był „kasztanowy zakład”? Odpowiedzi na te oraz inne jesienne pytania szuka trio Wszystko Będzie Dobrze

Polska idzie na randkę w ciemno z bohaterami Niepodległości. Wszystko Będzie Dobrze

Idzie jesień, plony niesie. No właśnie, z tymi plonami bywa w tym roku różnie. W Polsce mieliśmy kilka tygodni ze znacznymi, prawie rekordowymi upałami, ale globalnie jest to czwarty najcieplejszy rok w historii pomiarów (dane od stycznia do lipca) – cieplejsze były tylko lata 2015, 2016 i 2017. Pisze Michał Brennek

Akcja ratunkowa w jaskini Tham Luang, Pussy Riot na mistrzostwach świata w piłce nożnej, poszukiwania pytona w Warszawie oraz urodziny Wojciecha Plewińskiego – czyli przegląd najważniejszych wydarzeń lata 2018.

Pamiętaj – nie wszystko kręci się wokół Ciebie, czasem to Ty musisz zakręcić się wokół innych. Mentoring Księżyca przeprowadza trio Wszystko Będzie Dobrze

Po co ta jesień i jaki serial wybrać na jesienne ­wieczory zastanawia się trio Wszystko Będzie Dobrze

Beth Macy odmalowuje rozległy i drobiazgowy pejzaż współczesnych Stanów Zjednoczonych, przez które przetacza się przerażających rozmiarów epidemia. Paulina Wilk

Tym, którzy nie mają ochoty na zmiany, cieplejsze jesienne ubrania, zapomnienie i mięso, „Przekrój” w ramach zachęty proponuje kilka lektur z każdej półki. Bibliocreatio 

Wyimki zilustrowała Joanna Grochocka 

Odpowiedzi na poniższe pytania testu mają wskazać, w jakim stopniu jesteś kobieca, względnie­ – w jakim stopniu jesteś męski. Czy – w przypadku gdy jesteś kobietą – nie zdradzasz jakichś cech typowych dla mężczyzny i odwrotnie.

Z mało znanymi gwiazdozbiorami zapoznaje nas trio Wszystko Będzie Dobrze

Już pitagorejczycy twierdzili, że kosmos, jako harmonijnie poruszająca się całość, wytwarza muzykę – tę i inne tajemnice kosmosu opisuje trio Wszystko Będzie Dobrze

Cytaty dotyczące wegetarianizmu.

„Od małego marzyłem o pisaniu powieści. Karierę pisarza wróżyli mi rodzina i przyjaciele ze szkolnych ław. Dorosłem; nadszedł czas na spełnienie" – krótkie nowelki przedstawia trio Wszystko Będzie Dobrze

Jak wzmocnić intuicję podpowiada trio Wszystko Będzie Dobrze

Pies Fafik wyszczekał, zapisała Ewa Pawlik