Kiedy wszystko się dopiero rodzi i rozwija, wiosenny „Przekrój” nadlatuje w pełnym rozkwicie! W najnowszym wydaniu piszemy z rozwagą o równowadze, z odwagą o strachu, z uwagą o bałtyckich krajach, z miłością o wróblach i z zachwytem o zieleni i porankach. Zachęcamy do czytania!
188 stron do czytania przez trzy miesiące. „Przekrój” w nowym formacie jest wygodniejszy do przeglądania i idealnie mieści się w skrzynce pocztowej. Zamów i ciesz się lekturą – tylko tutaj w niższej cenie. Sprawdź!
Lodowaty numer, a w nim relacja z antarktycznej wyprawy i rozważania o przyszłości Oceanu Arktycznego, opowiadanie Lovecrafta „Zimno”, wstęp do sztuki morsowania i curlingu, a także ostateczne dowody na to, że Arktyka i Antarktyka to dwa zupełnie różne miejsca. Poza tym: Raczkowski, Berlin, Paris Photo, i dużo, dużo śniegu!
Jestem absolutnie przekonany, że życie jest zjawiskiem naturalnym, które można precyzyjnie opisać i zrozumieć w sposób naukowy. Bez żadnej metafizyki, bez boskiej interwencji – mówi Jack Szostak, laureat Nagrody Nobla. Rozmawia z nim
Tomasz Stawiszyński
Kilkunastometrowa figura wieloryba w grudniu 2017 roku trafiła na nadwiślańską plażę. Przypominamy rozmowę z członkami kolektywu Captain Boomer, którzy przywieźli kaszalota do Warszawy. Wywiad przeprowadził
Łukasz Kaniewski
Będzie to opowieść o walce pewnego wielkiego ssaka z pewnym głowonogiem. „Wielka przygoda wielorybów" ukazała się we Francji w 1953 r. i szybko zyskała ponad milion czytelników. W Dniu Oceanów przypominamy fragment książki, której autorem jest
Georges Blond
Wraz z lodami na dalekiej północy topnieje dotychczasowy układ sił. Światowe potęgi marzą o drodze na skróty do bogactwa, wielkie firmy chcą tam zamrażać dane, a zdesperowani ekolodzy gotowi są pomalować Arktykę na biało, by ją ocalić – o geopolityce wielkich mórz północy pisze
Paulina Wilk
Jako mieszkańcy kraju położonego nad Bałtykiem mamy to szczęście, że morsowanie jest u nas możliwe praktycznie przez cały rok. Kto doświadczył kąpieli choćby i w pełni sezonu letniego, na pewno wie, o czym mowa – pisze sekretarz
Ewa Pawlik
Największy kunszt w budowaniu z lodu i śniegu osiągnęli inżynierowie ze Skandynawii, którzy w 1990 r. we wsi Jukkasjärvi na północy Szwecji wznieśli pierwszy na świecie hotel lodowy. Pisze
Zygmunt Borawski
Wiadomo, kto przynosi prezenty dzieciom na Gwiazdkę. Ale skąd się wziął święty, który firmuje tę uroczą mistyfikację? To historia jak z Dana Browna.
Adam Węgłowski
Gdy rzeczywistość przerasta wcześniejsze doświadczenie, trzeba podjąć inteligentny wysiłek, by je poszerzyć. Społeczności, które tego nie potrafią, są skazane na stagnację i upadek.
Adam Aduszkiewicz
Sekretarz redakcji „Przekroju” w swoich wojażach trafiła tym razem do takiego zakątka polskiego Berlina, gdzie „polscy nieudacznicy” to synonim jakości.
Ewa Pawlik
Dzisiaj w Iranie religia jest prawem państwowym, więc ludzie odsuwają się od niej, bo kojarzy im się z władzą – reżyser Mohammad Rasoulof opowiada o bilansie irańskiej rewolucji. Rozmawiał
Artur Zaborski
W dzień bojownicy grają w gry komputerowe i czekają na zmierzch, kiedy obserwatorzy OBWE pójdą na piwo i można będzie rozpocząć ostrzał. Paweł Pieniążek opowiada o codzienności i niezwykłości wojny na Ukrainie. Rozmawiała
Miłada Jędrysik
Na najwyższej wieży zawisła czarna flaga. Zaczęły się napady, wchodzenie do domów. Gwałty i zabijanie. Mieszkańców przybijano do krzyża, zrzucano z wysokich budynków, biczowano, obcinano im ręce. Za palenie papierosów groziło 50 batów, za sprzedawanie – więcej niż 100. To było piekło za życia. O Mosulu pisze
Michał Zieliński
Sposobów na wyrwanie się człowieka spod apodyktycznej władzy czasu poszukiwano od zarania dziejów. Jednak żadna epoka nie była na tej idei tak obsesyjnie skoncentrowana, jak współczesna kultura zachodnia. O konflikcie pokoleń pisze
Tomasz Stawiszyński
Dlaczego chleb z popękaną skórką budzi większy apetyt niż gładziutki bochenek? – zastanawiał się prawie 2 tys. lat temu Marek Aureliusz. Odpowiedź znaleźli Japończycy.
Aleksandra Reszelska
Wy macie zegary, ja mam czas Rozmowa z zegarmistrzem Janem Szymańskim
Kwartalnik / społeczeństwo
Sztuka naprawiania zegarów wymaga serca, wiedzy i doświadczenia. Potrafią to nieliczni – strażnicy czasu, którzy rozumieją tajemne rytmy przyrody i zdają sobie sprawę, że zegar niejedno ma imię. O fascynującym „zawodzie tysiąca narzędzi” z Janem Szymańskim rozmawia
Katarzyna Sroczyńska
Rok 1313 był to dziwny rok... Alternatywny Przekrój przez historię
Kwartalnik / społeczeństwo
W średniowiecznej Mekce spotykają się na pielgrzymce dwaj afrykańscy podróżnicy – jeden właśnie wrócił z Australii, drugi wyruszy wkrótce na poszukiwanie lądu, który dziś nazywamy Ameryką. Niemożliwe? Wcale nie, tylko trudne do wyobrażenia, szczególnie dla Europejczyka. Kolejny odcinek historii alternatywnej według „Przekroju".
Adam Węgłowski
Szukałem pierwszego zdania. Nie było go w Budzie Ruskiej, choć przystanąłem na widok sędziwej lipy i krzyża. Nie chciałem jej zapisywać, bo gdyby ktoś wyciął drzewo, zapisane bolałoby bardziej niż niezapisane.
Michał Książek
Zasadnicza sprawa w kulturze pasterskiej jest taka, że do człowieka nic nie należy. Pasterz pasie nie swoje owce na nie swojej ziemi. Całość jego bytu opiera się na relacjach międzyludzkich. Wędruje i tylko od tego, jak się z ludźmi dogada, zależy, gdzie dalej pójdzie. Pasterz przychodził i odchodził. Własność prywatna nie ma dla niego aż takiego znaczenia. Bo do człowieka i tak nic nie należy. I tak nic po nim nie zostanie. Ziemia do mnie nie należy, dziecko do mnie nie należy. Nawet moje życie do mnie nie należy.
Berenika Steinberg
Oszczędność. Wśród podróżników to brzmi dumnie. Zasada jest prosta: im mniej kosztował twój wyjazd, tym bardziej jesteś godny pochwały, podczas gdy płacący więcej są zwykłymi naiwniakami, którzy dali się nabrać – pisze
Paweł Cywiński
Do niedawna słowem „Majowie” posługiwali się głównie historycy i archeolodzy. Teraz – wraz z majańskim kalendarzem, tradycjami i światopoglądem – wchodzi ono do powszechnego użytku. W Ameryce Południowej mieszka dziś 20–30 milionów dumnych potomków prekolumbijskiego imperium, a pisze o nich
Aleksandra Lipczak
Walcząc z sennością, sprawdźcie, jak radzili się wysypiać nasi przodkowie, co na ten temat sądzą mieszkańcy Namibii i Boliwii, a co trenerzy snu. Pisze
Milena Rachid Chehab
Czy to, co przeżywamy w snach, faktycznie odsłania jakąś głęboką prawdę, którą na jawie za wszelką cenę próbujemy od siebie odsunąć? Czy ujawnia sieć naszych autentycznych pożądań, w którą jesteśmy sekretnie pochwyceni, choć wydaje się nam zarazem, że pragniemy rzeczy zwyczajnych i mało ekstrawaganckich?
Tomasz Stawiszyński
Jeśli nie wiesz, co tai ci się w duszy, jakie potrzeby nieuświadomione w tobie tkwią, jeśli pragniesz kochania i nie wiesz, co masz z sobą począć, jeśli chcesz wiedzieć, czy ktoś ciebie kocha albo pokocha, albo że cię nie pokocha, że ktoś porzucić cię gotów, jeśli chcesz wiedzieć, czy działania twe skutek przyniosą, spójrz jakich snów wypatrywać ci trzeba, a przed jakimi strzec się należy. „Wielki sennik” przedstawia
Piotr Krawczyk
Wraz z rozwojem neuronauki, metod zbierania danych o użytkownikach oraz konsumenckich technologii ubieralnych (wearable technologies) – również sen stał się dziedziną, którą możemy mierzyć, a także nią zarządzać.
Śpiącemu człowiekowi nie można nic sprzedać. Dlatego z punktu widzenia ekonomii sen jest nieopłacalny. To ostatnia granica człowieczeństwa, która broni nas przed zalewem konsumpcji. Pisze
Paulina Wilk
W naszych związkach byłoby mniej złości, goryczy czy rozczarowań, gdybyśmy zakładali od samego początku: „ja jestem zdrowo walnięty, ale ty na pewno też masz trochę nie po kolei w głowie” – radzi filozof Alain de Botton. Rozmawia
Aleksandra Reszelska
Nie bójcie się bakterii! Bakterie to życie. Współpracując z nimi, ludzie na całym świecie kiszą i fermentują, co się tylko da: kapustę, miód, kawę, herbatę, mleko i mięso. Pisze
Monika Kucia
Pij i śpij czyli sposób na to, by zdrowo przetrwać zimę
Kwartalnik / społeczeństwo
Przeziębieniom i grypom łatwiej zapobiegać, niż je leczyć. Przegląd mniej i bardziej tradycyjnych metod walki z katarem, kaszlem i łamaniem w kościach przedstawia
Katarzyna Sroczyńska
Smog zabijał, zabija i będzie zabijać Polaków stopniowo i po cichu. Czy problem może rozwiązać tylko gwałtowna katastrofa, na miarę tej, która wydarzyła się w Londynie 60 lat temu?
Podczas swojego drugiego pobytu w Ameryce Kościuszko spisał dokument, który mógł zmienić historię jego drugiej ojczyzny, a nawet – jak chcą zwolennicy historii alternatywnych – wyznaczyć trajektorię pozwalającą uniknąć wojny secesyjnej. Czy jego ostatni list do Jeffersona będzie kamieniem, który poruszy lawinę?
Mikołaj Gliński
Zdaniem australijskiego architekta Robina Boyda brzydota w przestrzeni i architekturze może wynikać albo z chęci niszczenia przestrzeni, albo z nieumiejętnej i nieporadnej próby jej upiększenia. O niezrównoważonej ekspansji budowlanej pisze
Zygmunt Borawski
Przyszła odwilż, eksplodowała nowoczesność. Ale żeby realizować swoje projekty w PRL, Witold Cęckiewicz musiał fortelem zdobywać aluminium. O historii Hotelu Cracovia piszą
Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak
Na Ozyrysa! Czyżby klątwa? No bo co jest takiego w piramidzie Cheopsa, że po 4,5 tys. lat każdy, kto weźmie się za jej badanie, nieuchronnie wda się w bezsensowny, wyzwalający niskie emocje spór, który najprawdopodobniej nigdy nie doczeka się rozstrzygnięcia? Wyjaśnia
Łukasz Kaniewski
Piosenka, która zaraz wybrzmi, to centralny motyw tego opowiadania kryminalnego. Rozlegnie się tu dwa razy, a potem jeden z bohaterów już nigdy więcej nie zaśpiewa. Los drugiego również zmieni się radykalnie. Który będzie którym?
Joanna Jodełka
Artyści i krytycy mówią o dziełach, które noszą w pamięci, i o ich twórcach. O inspiracjach, wstrząsach artystycznych i zachwyceniach. Wrażeniach, które utkwiły pod powieką i zostaną tam na zawsze. Tym razem o Spiralnej Kolumnie Meret Oppenheim w Bernie pisze
Joanna Rajkowska
Krótka historia człowieka swoich czasów Libera wybiera, czyli subiektywny poczet polskich artystów
Kwartalnik / kultura
Jedyny kontynuator Xawerego Dunikowskiego i jego ulubiony uczeń. Wielki, zapomniany talent lat 30. XX wieku – Henryk Wiciński. Mógł zmienić oblicze polskiej sztuki po drugiej wojnie światowej – gdyby pożył dłużej. Pisze o nim
Zbigniew Libera
Tłum wypełnił salę w paryskim Grand Palais, bo listopad to czas Paris Photo. I ja tam byłem, chodziłem, patrzyłem. Co było très bien? Tutaj zdaje sprawę. Pisze
Tomek Niewiadomski
Pisanie opowiadań przychodziło Susan Sontag z trudem. Bardziej niż w esejach odsłaniała w nich siebie. Po 40 latach od wydania w USA poprzedniego zbioru ukazuje się kolejny. Debriefing: Collected Stories to historie intymne, niektóre autobiograficzne. Opisuje w nich m.in. rozczarowujące spotkanie z Tomaszem Mannem.
Paulina Wilk
Dla Amerykanów, szczególnie białej klasy średniej, flaga i hymn są świętością. Dla Colina Kaepernicka, zawodnika najbardziej amerykańskiej z gier, USA nie są krajem, który zasługuje na hołd. Teraz już nie tylko dla Kaepernicka. Pisze
Piotr Żelazny
Wysiadam na przystanku przy Lasku Bielańskim na północy Warszawy, mróz przyjemnie szczypie w twarz. Przypinam do butów wąskie, długie deski i wykonuję kilka rozgrzewkowych ćwiczeń – chyba wszystko działa, można ruszać… O narciarstwie biegowym pisze
Wojtek Antonów
W „kraju puszystego śniegu” czyli 10 powodów dla których warto lecieć do Japonii na narty
Kwartalnik / społeczeństwo
Japonia to coraz popularniejszy kierunek wśród narciarzy i snowboardzistów, którzy chcą posmakować jazdy w prawdziwym puchu. Do zaplanowania wyjazdu na narty do Kraju Kwitnącej Wiśni zachęca
Wojtek Antonów
Ponad 80 lat temu powstała pierwsza górska kolej linowa w Polsce. Srebrny wagonik sunący po linie z Kuźnic na Kasprowy Wierch stał się symbolem sukcesu krajowej myśli technicznej i raz na zawsze ugruntował pozycję Kasprowego jako „świętej góry” polskiego narciarstwa. Pisze
Wojtek Antonów
Curling bywa nazywany szachami na lodzie. Ale to raczej „szachobilard na lodzie z miotłami zmniejszającymi tarcie”. I mimo tej niezbyt porywającej definicji kryje prawdziwą tajemnicę – zdradza
Piotr Żelazny
Jak wiadomo, jednym z ojców metafory czasu jako płynącej rzeki jest Heraklit z Efezu, autor sentencji „Wszystko płynie”. Mało kto jednak wie, że Heraklit był również autorem sentencji „Wszystko skacze”. Filozoficznie o czasie pisze trio
Wszystko Będzie Dobrze
„Wyprawiłem małe przyjęcie dla przyjaciół. Jeden z nich uchodzi w towarzystwie za konesera wina, kupiłem więc drogi, kilkunastoletni trunek specjalnie dla niego". Kolejną dawkę najkrótszych nowelek przedstawia kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Wyjątkową rozmowę ze Zbigniewem Nieslipowiczem z Torunia, światowej sławy rekordzistą – człowiekiem, który nie spał (w momencie przeprowadzania tej rozmowy) od dwóch lat, przeprowadził
Tomasz Wiśniewski
O co tu w ogóle chodzi? – pomyślicie zapewne, Czytelniczko i Czytelniku „Przekroju”, gdy zobaczycie na ekranie telewizora sunący po lodzie duży krążek, przed którym zawodnicy ze szczotkami będą zawzięcie zamiatać lód. Odpowiada Wam
Piotr Żelazny
Adepci czasem pytają mnie, jak zacząłem przygodę z Nieuważnością i co takiego spowodowało, że postanowiłem wstąpić na Niewyraźną Ścieżkę, stając się pierwszym i jak na razie ostatnim mistrzem tej szkoły życia. Jestem gotów udzielić odpowiedzi na to pytanie.
Mateusz Kołczinger
O Lego House, ogólnopolskim konkursie architektoniczny na modelowy dom w ramach Mieszkanie Plus oraz serii mebli dla zwierząt IKEA przeczytacie w Architekturze na zimę.
Zygmunt Borawski
Nowy numer „Przekroju” zbliżał się wielkimi krokami, a ja wciąż nie miałem pomysłu na swój reportaż. Spacerowałem po Sopocie w poszukiwaniu muz; udałem się do jakiejś knajpki...
Tomasz Wiśniewski