Kwartalnik "Przekrój" w wersji online

Jestem absolutnie przekonany, że życie jest zjawiskiem naturalnym, które można precyzyjnie opisać i zrozumieć w sposób naukowy. Bez żadnej metafizyki, bez boskiej interwencji – mówi Jack Szostak, laureat Nagrody Nobla. Rozmawia z nim Tomasz Stawiszyński

O Moby Dicku, śpiewie płetwala błękitnego oraz o miłości wielorybów pisze Mikołaj Golachowski

Przedstawiamy wspomnienia antarktycznej wyprawy sir Ernesta Shackletona i fragment książki „The Endurance. Shackleton’s Legendary Antarctic Expedition" autorstwa Caroline Alexander

Wraz z lodami na dalekiej północy topnieje dotychczasowy układ sił. Światowe potęgi marzą o drodze na skróty do bogactwa, wielkie firmy chcą tam zamrażać dane, a zdesperowani ekolodzy gotowi są pomalować Arktykę na biało, by ją ocalić – o geopolityce wielkich mórz północy pisze Paulina Wilk

Gdzie żyją niedźwiedzie polarne, a gdzie pingwiny? Różnice pomiędzy Arktyką a Antarktydą wyłuszczył i opisał Mikołaj Golachowski

O kierunkach świata na mapie pisze Mikołaj Golachowski

Jako mieszkańcy kraju położonego nad Bałtykiem mamy to szczęście, że morsowanie jest u nas możliwe praktycznie przez cały rok. Kto doświadczył kąpieli choćby i w pełni sezonu letniego, na pewno wie, o czym mowa – pisze sekretarz Ewa Pawlik

Największy kunszt w budowaniu z lodu i śniegu osiągnęli inżynierowie ze Skandynawii, którzy w 1990 r. we wsi Jukkasjärvi na północy Szwecji wznieśli pierwszy na świecie hotel lodowy. Pisze Zygmunt Borawski

Pierwszą „zimową” budowlą, która przychodzi nam do głowy, jest oczywiście igloo. Przekonajcie się, jak wygląda jego konstrukcja. Zygmunt Borawski

Wiadomo, kto przynosi prezenty dzieciom na Gwiazdkę. Ale skąd się wziął święty, który firmuje tę uroczą mistyfikację? To historia jak z Dana Browna. Adam Węgłowski

Aleksander Brodsky w 2003 r. postanowił wybudować lodowy bar pośrodku zamarzniętego jeziora. Zygmunt Borawski

Opowiadanie grudniowe, świąteczne, wigilijne... Anna Davis

Zimowy wiersz stworzył Zbigniew Machej

Gdy rzeczywistość przerasta wcześniejsze doświadczenie, trzeba podjąć inteligentny wysiłek, by je poszerzyć. Społeczności, które tego nie potrafią, są skazane na stagnację i upadek. Adam Aduszkiewicz

Sekretarz redakcji „Przekroju” w swoich wojażach trafiła tym razem do takiego zakątka polskiego Berlina, gdzie „polscy nieudacznicy” to synonim jakości. Ewa Pawlik

Do wędrówki po polskim Berlinie, wędrówki „po sloganach” zaprasza Ewa Maria Slaska

Dzisiaj w Iranie religia jest prawem państwowym, więc ludzie odsuwają się od niej, bo kojarzy im się z władzą – reżyser Mohammad Rasoulof opowiada o bilansie irańskiej rewolucji. Rozmawiał Artur  Zaborski

W dzień bojownicy grają w gry komputerowe i czekają na zmierzch, kiedy obserwatorzy OBWE pójdą na piwo i można będzie rozpocząć ostrzał. Paweł Pieniążek opowiada o codzienności i niezwykłości wojny na Ukrainie. Rozmawiała Miłada Jędrysik

Na najwyższej wieży zawisła czarna flaga. Zaczęły się napady, wchodzenie do domów. Gwałty i zabijanie. Mieszkańców przybijano do krzyża, zrzucano z wysokich budynków, biczowano, obcinano im ręce. Za palenie papierosów groziło 50 batów, za sprzedawanie – więcej niż 100. To było piekło za życia. O Mosulu pisze Michał Zieliński

Sposobów na wyrwanie się człowieka spod apodyktycznej władzy czasu poszukiwano od zarania dziejów. Jednak żadna epoka nie była na tej idei tak obsesyjnie skoncentrowana, jak współczesna kultura zachodnia. O konflikcie pokoleń pisze Tomasz Stawiszyński

Jak filozofowie i naukowcy zmagają się z definicją czasu? Dlaczego to zadanie przyprawia o ból głowy? Wyjaśnia słynny historyk nauki James Gleick

Dlaczego chleb z popękaną skórką budzi większy apetyt niż gładziutki bochenek? – zastanawiał się prawie 2 tys. lat temu Marek Aureliusz. Odpowiedź znaleźli Japończycy. Aleksandra Reszelska

Sztuka naprawiania zegarów wymaga serca, wiedzy i doświadczenia. Potrafią to nieliczni – strażnicy czasu, którzy rozumieją tajemne rytmy przyrody i zdają sobie sprawę, że zegar niejedno ma imię. O fascynującym „zawodzie tysiąca narzędzi” z Janem Szymańskim rozmawia Katarzyna Sroczyńska

W średniowiecznej Mekce spotykają się na pielgrzymce dwaj afrykańscy podróżnicy – jeden właśnie wrócił z Australii, drugi wyruszy wkrótce na poszukiwanie lądu, który dziś nazywamy Ameryką. Niemożliwe? Wcale nie, tylko trudne do wyobrażenia, szczególnie dla Europejczyka. Kolejny odcinek historii alternatywnej według „Przekroju". Adam Węgłowski

Smutne, śmieszne, wzniosłe i groteskowe wydarzenia z całego roku wybrane przez redakcję „Przekroju”

W 1971 r. w Puszczy Białowieskiej odwiedził prof. Simonę Kossak i fotografa Lecha Wilczka wysłannik „Przekroju” Zbigniew Święch

Szukałem pierwszego zdania. Nie było go w Budzie Ruskiej, choć przystanąłem na widok sędziwej lipy i krzyża. Nie chciałem jej zapisywać, bo gdyby ktoś wyciął drzewo, zapisane bolałoby bardziej niż niezapisane. Michał Książek

Zasadnicza sprawa w kulturze pasterskiej jest taka, że do człowieka nic nie należy. Pasterz pasie nie swoje owce na nie swojej ziemi. Całość jego bytu opiera się na relacjach międzyludzkich. Wędruje i tylko od tego, jak się z ludźmi dogada, zależy, gdzie dalej pójdzie. Pasterz przychodził i odchodził. Własność prywatna nie ma dla niego aż takiego znaczenia. Bo do człowieka i tak nic nie należy. I tak nic po nim nie zostanie. Ziemia do mnie nie należy, dziecko do mnie nie należy. Nawet moje życie do mnie nie należy. Berenika Steinberg

Do niedawna słowem „Majowie” posługiwali się głównie historycy i archeolodzy. Teraz – wraz z majańskim kalendarzem, tradycjami i światopoglądem – wchodzi ono do powszechnego użytku. W Ameryce Południowej mieszka dziś 20–30 milionów dumnych potomków prekolumbijskiego imperium, a pisze o nich Aleksandra Lipczak

Z dr Boguchwałą Tuszyńską, specjalistką od pisma i kultury Majów o kulturze i historii tego ludu rozmawia Łukasz Kaniewski

O majańskich tradycjach i rytuałach w Gwatemali opowiada Tata Pedro Cruz. Rozmawia Tomasz Czyba

Sprawdź jakim znakiem jesteś w Horoskopie Majów.

Walcząc z sennością, sprawdźcie, jak radzili się wysypiać nasi przodkowie, co na ten temat sądzą mieszkańcy Namibii i Boliwii, a co trenerzy snu. Pisze Milena Rachid Chehab

Zanim się przebudzimy, trzeba się wyspać. O zagadkowej zdolności hibernacji pisze Wojciech Mikołuszko

Czy to, co przeżywamy w snach, faktycznie odsłania jakąś głęboką prawdę, którą na jawie za wszelką cenę próbujemy od siebie odsunąć? Czy ujawnia sieć naszych autentycznych pożądań, w którą jesteśmy sekretnie pochwyceni, choć wydaje się nam zarazem, że pragniemy rzeczy zwyczajnych i mało ekstrawaganckich? Tomasz Stawiszyński

Jeśli nie wiesz, co tai ci się w duszy, jakie potrzeby nieuświadomione w tobie tkwią, jeśli pragniesz kochania i nie wiesz, co masz z sobą począć, jeśli chcesz wiedzieć, czy ktoś ciebie kocha albo pokocha, albo że cię ­nie pokocha, że ktoś porzucić cię gotów, jeśli chcesz wiedzieć, czy działania twe skutek przyniosą, spójrz jakich snów wypatrywać ci trzeba, a przed jakimi strzec się należy. „Wielki sennik” przedstawia Piotr Krawczyk

Śpiącemu człowiekowi nie można nic sprzedać. Dlatego z punktu widzenia ekonomii sen jest nieopłacalny. To ostatnia granica człowieczeństwa, która broni nas przed zalewem konsumpcji. Pisze Paulina Wilk

W naszych związkach byłoby mniej złości, goryczy czy rozczarowań, gdybyśmy zakładali od samego początku: „ja jestem zdrowo walnięty, ale ty na pewno też masz trochę nie po kolei w głowie” – radzi filozof Alain de Botton. Rozmawia Aleksandra Reszelska

...zapisany pismem klinowym na glinianej tabliczce około 2 tys. lat p.n.e.

Nie bójcie się bakterii! Bakterie to życie. Współpracując z nimi, ludzie na całym świecie kiszą i fermentują, co się tylko da: kapustę, miód, kawę, herbatę, mleko i mięso. Pisze Monika Kucia

Przeziębieniom i grypom łatwiej zapobiegać, niż je leczyć. Przegląd mniej i bardziej tradycyjnych metod walki z katarem, kaszlem i łamaniem w kościach przedstawia Katarzyna Sroczyńska

Podczas swojego drugiego pobytu w Ameryce Kościuszko spisał dokument, który mógł zmienić historię jego drugiej ojczyzny, a nawet – jak chcą zwolennicy historii alternatywnych – wyznaczyć trajektorię pozwalającą uniknąć wojny secesyjnej. Czy jego ostatni list do Jeffersona będzie kamieniem, który poruszy lawinę? Mikołaj Gliński

Zdaniem australijskiego architekta Robina Boyda brzydota w przestrzeni i architekturze może wynikać albo z chęci niszczenia przestrzeni, albo z nieumiejętnej i nieporadnej próby jej upiększenia. O niezrównoważonej ekspansji budowlanej pisze Zygmunt Borawski

Przyszła odwilż, eksplodowała nowoczesność. Ale żeby realizować swoje projekty w PRL, Witold Cęckiewicz musiał fortelem zdobywać aluminium. O historii Hotelu Cracovia piszą Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak

Sottsassa, jak i jego dzieła naprawdę warto poznać lepiej! – przekonuje Zygmunt Borawski

Tłum wypełnił salę w paryskim Grand Palais, bo listopad to czas Paris Photo. I ja tam byłem, chodziłem, patrzyłem. Co było très bien? Tutaj zdaje sprawę. Pisze Tomasz Niewiadomski

Na zimowe wieczory zalecamy książki z „Przekrojowej” apteczki: oswoją demony i rozwieją złudzenia.  Bibliocreatio

Pisanie opowiadań przychodziło Susan Sontag z trudem. Bardziej niż w esejach odsłaniała w nich siebie. Po 40 latach od wydania w USA poprzedniego zbioru ukazuje się kolejny. Debriefing: Collected Stories to historie intymne, niektóre autobiograficzne. Opisuje w nich m.in. rozczarowujące spotkanie z Tomaszem Mannem. Paulina Wilk

O karaluchach rymuje Zbigniew Machej

Jak wiadomo, jednym z ojców metafory czasu jako płynącej rzeki jest Heraklit z Efezu, autor sentencji „Wszystko płynie”. Mało kto jednak wie, że Heraklit był również autorem sentencji „Wszystko skacze”. Filozoficznie o czasie pisze trio  Wszystko Będzie Dobrze

Co takiego odkrył badacz i teolog Friedrich Zimmer z Monachijskiego Instytutu Doppelgängera? Odpowiada Tomasz Wiśniewski

Zapraszamy do zapoznania się z wybranymi cytatami

„Wyprawiłem małe przyjęcie dla przyjaciół. Jeden z nich uchodzi w towarzystwie za konesera wina, kupiłem więc drogi, kilkunastoletni trunek specjalnie dla niego". Kolejną dawkę najkrótszych nowelek przedstawia kolektyw  Wszystko Będzie Dobrze

Historia według trio  Wszystko Będzie Dobrze

Wyjątkową rozmowę ze Zbigniewem Nieslipowiczem z Torunia, światowej sławy rekordzistą – człowiekiem, który nie spał (w momencie przeprowadzania tej rozmowy) od dwóch lat, przeprowadził Tomasz Wiśniewski

O twórczości Bolesława Leśmiana pisze Mikołaj Gliński

Adepci czasem pytają mnie, jak zacząłem przygodę z Nieuważnością i co takiego spowodowało, że postanowiłem wstąpić na Niewyraźną Ścieżkę, stając się pierwszym i jak na razie ostatnim mistrzem tej szkoły życia. Jestem gotów udzielić odpowiedzi na to pytanie. Mateusz Kołczinger

Nowe wiersze sławnych poetów przedstawiają wyjątkową korespondencję, ku pokrzepieniu serc i ducha. Grzegorz Uzdański

O Lego House, ogólnopolskim konkursie architektoniczny na modelowy dom w ramach Mieszkanie Plus oraz serii mebli dla zwierząt IKEA przeczytacie w Architekturze na zimę. Zygmunt Borawski

Odpowiedzi zimowe podaje trio  Wszystko Będzie Dobrze

Jak zachować się w towarzystwie grubianina?  Wszystko Będzie Dobrze

Zima przyjdzie i minie. To dobra wiadomość szczególnie dla tych, którzy w tym okresie mawiają: „Oby do wiosny”. Michał Brennek

...czyli „Przekrój” się chwali  Przekrój