Kultura

Czy naszym światem wciąż rządzi reguła wykluczenia? O spotkaniu z Innym, nieustannym byciu w drodze i poczuciu odosobnienia w twórczości Johna Maxwella Coetzee’ego pisze Łukasz Saturczak

Tegoroczny Złoty Lew weneckiego Biennale powędrował do litewskiego pawilonu. Nagrodzone dzieło – operowy performance na sztucznej plaży – zawiera w sobie jak w kapsule empatię oraz emocje, jakie być może każdy z nas odczuwa w obliczu świata zmierzającego do katastrofy. Kristina Sabaliauskaitė

"Wychowanie i doświadczenia Edwarda St. Aubyna, autora m.in. cyklu powieści Patricku Melrosie, są dalekie od moich, a jednak mam poczucie, że on pisze o mnie. O mnie i o każdym z nas – jako że każdy z nas boryka się z jakąś raną, cierpieniem”. O wolności w książkach tego brytyjskiego autora pisze Agnieszka Drotkiewicz

Wojna polsko-bolszewicka i wojna w Wietnamie nie mają ze sobą nic wspólnego. Odległe daty: 1920 i 1962–1975, inny kontekst polityczny, różne kontynenty, broń i strategie militarne. Tym, co je jednak łączy, byli korespondenci wojenni, którzy z pola bitwy przywieźli mroczne mitologie, przerażające, dzisiaj już legendarne opowieści, antyeposy. Rolą dowódców jest tutaj nie ograniczanie przemocy, ale jej wzmacnianie, polityka wojenna realizuje się przez wykorzystanie niskich instynktów, grabieże, gwałty, pogromy. Pisze Paulina Małochleb 

Teatralność procesu sądowego w reportażach Łazarewicza i Seidler, czytanych dzisiaj, służy przede wszystkim ujawnieniu tego, czego nie widać było w działaniach postaci, ich naświetlonych i uświadomionych motywacjach. Perspektywa autorów, łącząca się ze spojrzeniem czytelnika, pokazuje bowiem to, czego ówczesny system prawny nie był często świadom, albo to, co w opisywanym okresie stanowiło normę. O książkach „Koronkowa robota. Sprawa Gorgonowej” i „Pamiętajcie, że byłem przeciw. Reportaże sądowe” pisze Paulina Małochleb 

Teksty, w których widać wyraźnie kicz Zagłady, usuwają w cień ludobójstwo i opowiadają o postaciach w pewien sposób wyjątkowych. Pisze Paulina Małochleb 

Jeśli sama fotografia jest w stanie w świecie szumów i nasyconych znakami obrazów odnaleźć swój język „tuż obok”, to i takie pisanie o fotografii, jakie uprawia Wojciech Nowicki, ma oczywisty sens. Autor nazywa książkę „Tuż obok” „małą encyklopedią przemocy”, ale leksykon to jednak nietypowy, bo zarówno wojny, jak i samych aktów przemocy nierozerwalnie z nią związanych tu niewiele. Pisze Łukasz Saturczak

Niepokojące jest to, że w odróżnieniu od polityki sztuka radzi sobie z uchodźcami doskonale. O filmie „Human Flow” chińskiego artysty Ai Weiweia pisze Stach Szabłowski

Trzy książki, dwa totalitaryzmy, jeden wróg. Odkrywają nieznany nam los homoseksualistów w XX wieku, poddawanych przemocy, naciskom, inwigilacji, poniżanych i „leczonych”. Płacących wysoką cenę za miłość i płacących miłością za szansę na przeżycie. Po wojnie ich cierpienia uznano za mniej liczące się, niepasujące do pożytecznego politycznego schematu. Pisze Paulina Małochleb 

„Więc węszę. I nie wiem po co. A jednak szukam. I próbuję zrozumieć, co doprowadziło do tego, że pojawiłem się na świecie, ja jako ja, ja taki jak ja. Aby uwierzyć chociaż na chwilę, że nie tylko ja sam siebie ukształtowałem, ale ukształtowali mnie też inni, nawet ci, których nie pamiętam i których nikt już nie pamięta” – pisze Szczepan Twardoch