Sprzedawca i łoś
i
zdjęcie: Katie Patterson/Unsplash
Doznania

Sprzedawca i łoś

Franz Hohler
Czyta się 1 minutę

Znacie powiedzenie „Łosiowi sprzedać maskę przeciwgazową”? Na północy mówią tak o człowieku, który osiąga znakomite wyniki w pracy, i chciałbym teraz opowiedzieć, jak doszło do powstania tego powiedzonka.

Był sobie raz sprzedawca, sławny z tego, że umiał wszystkim wszystko sprzedać. Sprzedał już dentyście szczoteczkę do zębów, piekarzowi chleb, a sadownikowi skrzynkę jabłek.

– Ale naprawdę dobrym sprzedawcą będziesz dopiero – mówili mu przyjaciele – jak sprzedasz łosiowi maskę przeciwgazową.

Sprzedawca wyruszył na północ, aż doszedł do lasu, zamieszkanego wyłącznie przez łosie.

Informacja

Z ostatniej chwili! To druga z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

– Dzień dobry – rzekł do pierwszego łosia, jakiego napotkał – z pewnością przydałaby się panu maska przeciwgazowa.

– A po co? – spytał łoś. – Tutaj powietrze jest czyste.

– Dzisiaj wszyscy mają maski przeciwgazowe – powiedział sprzedawca.

– Przykro mi – odparł łoś – nie potrzebuję maski.

– Zobaczy pan – rzekł sprzedawca – jeszcze będzie pan potrzebował.

I wkrótce w środku lasu, zamieszkanego wyłącznie przez łosie, zaczął budować fabrykę.

– Oszalałeś? – pytali go przyjaciele.

– Nie – mówił sprzedawca – chcę po prostu sprzedać łosiowi maskę przeciwgazową.

Gdy fabryka była gotowa, z komina wydobywało się tyle trujących spalin, że niebawem do sprzedawcy przyszedł łoś i powiedział:

– Teraz przydałaby mi się maska.

– Tak sobie właśnie myślałem – rzekł sprzedawca i natychmiast sprzedał mu maskę. – Towar pierwszej jakości! – dorzucił wesoło.

– Innym łosiom – rzekł łoś – też by się przydały maski. Masz tego więcej?

(Łosie nie znają grzecznościowej formy „pan”).

– Całe mnóstwo – rzekł sprzedawca. – Macie szczęście.

– A przy okazji – rzekł łoś – co ty właściwie wyrabiasz w tej fabryce?

– Maski przeciwgazowe – odrzekł sprze­dawca.


Opowiadanie Franza Hohlera ze zbioru Wielki karzeł i inne opowieści, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2023.

Czytaj również:

China
i
ilustracja: Marek Raczkowski
Doznania

China

Mateusz Kołczinger

Opowiadanie o pisaniu opowiadania, którego autorem na pewno nie jest chatbot.

Może nie powinienem się do tego przyznawać? Skoro jednak już zacząłem pisać, to i skończę. Było więc tak. Redakcja grzecznie, ale coraz bardziej stanowczo domagała się, bym przysłał obiecane opowiadanie. Termin już dawno minął. Ja jednak nadal nie miałem dobrego pomysłu, a short story bez pomysłu nie ma racji bytu. Wertowałem notes, w którym zapisuję czasem koncepty, licząc na to, że któryś z nich otworzy w mojej głowie jakieś drzwiczki albo poruszy w sercu jakąś strunę. Nic mnie jednak nie zainspirowało. Po prostu blokada twórcza i tyle. Ale w trakcie tych jałowych prób coś sobie przypomniałem. Otóż w ostatnich dniach wiele się mówi o sztucznej inteligencji – o tym, że już nie tylko w grach planszowych, lecz także w twórczości plastycznej i literackiej dorównała ludziom. Można przy tym zaprogramować ją tak, by malowała czy też pisała w manierze dowolnego artysty. Czy nie jest to dla mnie szansa? Dotarłem szybko do strony internetowej, przez którą taki utalentowany robot przyjmował zamówienia, i poprosiłem o krótkie opowiadanie w moim stylu. Było tam okienko, do którego należało wpisać początek utworu, a sztuczna inteligencja miała za zadanie go rozwinąć. Nic błys­kotliwego nie przychodziło mi do głowy, więc pokrótce przedstawiłem całą sytuację, czyli wstukałem dokładnie to, co można przeczytać w tym tekście aż do kropki kończącej niniejsze zdanie – wszystko, co nastąpi po tej kropce, będzie już wymys­łem sztucznej inteligencji. Erupcja kreatywności – tylko tak mogę nazwać wyniki, które otrzymałem. Sztuczna inteligencja zaimponowała mi zarówno wyobraźnią, jak i sprawnością, z jaką naśladowała mój sposób pisania. Stworzyła nie jedno opowiadanie, ale kilka. O identycznych początkach, lecz różnych zakończeniach. Wydrukowałem wszystkie utwory i rozłożyłem na biurku, chcąc wybrać wersję, którą wyślę do redakcji. Kiedy tak na nie patrzyłem, zauważyłem między nimi pewne ukryte podobieństwo: oto we wszystkich opowiadaniach pierwsze litery akapitów układały się w sensowne słowa. Co więcej, za każdym razem były to te same wyrazy: MADE IN CHINA. Interesujące, ale też niepokojące. O co chodzi? Dlaczego CHINA? Postanowiłem się dowiedzieć i przez tę samą stronę internetową wysłałem zaraz e-mail, w którym opisałem problem. Zaznaczyłem w nim, że bardzo szanuję chińską kulturę, jednak słowa utworzone przez inicjały są po prostu dziwaczne, nie mówiąc już o tym, że przecież ja nigdy nie stosuję tego rodzaju środków wyrazu – a zamówione opowiadania miały być pisane moim stylem. Natychmiast przyszła odpowiedź. Sztuczna inteligencja (bo to ona odpisywała na zapytania) wyjaśniła mi, że choć potrafi sprawnie korzystać z różnych wzorców i stylów, jest przecież także autonomiczną twórczynią (tak właśnie napisała: twórczynią), którą nie da się do końca pokierować i której poczynań nie sposób przewidzieć ani w pełni wyjaśnić. Czasem po prostu coś robi i już. Chciała przy okazji zaznaczyć, że firma, która ją stworzyła, nie korzysta ani z chińskich usług programistycznych, ani z serwerów ulokowanych w Chinach. Owszem, pracuje częściowo na sprzęcie chińskiej produkcji, ale tego przecież we współczes­nym świecie nie unikniemy. Historycznie bowiem w takim jesteś­my punkcie – wymądrzała się sztuczna inteligencja. I jeszcze na sam koniec dodała, że jeśli uważam, iż tekst jest za mało w moim stylu, przysługuje mi pełne prawo do przeredagowania go, o ile oczywiście zdobędę się na ten heroiczny wysiłek. Nie wiem, może jestem przewrażliwiony, jednak w tej ostatniej uwadze wyczułem pewną złośliwość. Postanowiłem być ponad to i usiadłem do pracy: wybrałem jedno z opowiadań i zacząłem się zastanawiać, jak najlepiej je poprawić. Ani literki jednak nie przestawiłem, bo w tej właśnie chwili z redakcji przyszedł poważny e-mail informujący, że jest to już naprawdę ostatni moment, bym oddał wreszcie opowiadanie. Co było począć? Wysłałem tekst zupełnie niezmieniony, z kuriozalnym napisem MADE IN CHINA ciągnącym się od góry do dołu. Myślałem, że redaktorzy odeślą mi go do poprawienia, tak się jednak nie stało. Zaakceptowali, a nawet chwalili, że ciekawe.

Czytaj dalej