China

Opowiadanie o pisaniu opowiadania, którego autorem na pewno nie jest chatbot. 

Może nie powinienem się do tego przyznawać? Skoro jednak już zacząłem pisać, to i skończę. Było więc tak. Redakcja grzecznie, ale coraz bardziej stanowczo domagała się, bym przysłał obiecane opowiadanie. Termin już dawno minął. Ja jednak nadal nie miałem dobrego pomysłu, a short story bez pomysłu nie ma racji bytu. Wertowałem notes, w którym zapisuję czasem koncepty, licząc na to, że któryś z nich otworzy w mojej głowie jakieś drzwiczki albo poruszy w sercu jakąś strunę. Nic mnie jednak nie zainspirowało. Po prostu blokada twórcza i tyle.

Ale w trakcie tych jałowych prób coś sobie przypomniałem. Otóż w ostatnich dniach wiele się mówi o sztucznej inteligencji – o tym, że już nie tylko w grach planszowych, lecz także w twórczości plastycznej i literackiej dorównała ludziom. Można przy tym zaprogramować ją tak, by malowała czy też pisała w manierze dowolnego artysty. Czy nie jest to dla mnie szansa?

Dotarłem szybko do strony internetowej, przez którą taki utalentowany robot przyjmował zamówienia, i poprosiłem o krótkie opowiadanie w moim stylu. Było tam okienko, do którego należało wpisać początek utworu, a sztuczna inteligencja miała za zadanie go rozwinąć. Nic błys­kotliwego nie przychodziło mi do głowy, więc pokrótce przedstawiłem całą sytuację, czyli wstukałem dokładnie to, co można przeczytać w tym tekście aż do kropki kończącej niniejsze zdanie – wszystko, co nastąpi po tej kropce, będzie już wymys­łem sztucznej inteligencji.

Erupcja kreatywności – tylko tak mogę nazwać wyniki, które otrzymałem. Sztuczna inteligencja zaimponowała mi zarówno wyobraźnią, jak i sprawnością, z jaką naśladowała mój sposób pisania. Stworzyła nie jedno opowiadanie, ale kilka. O identycznych początkach, lecz różnych zakończeniach. Wydrukowałem wszystkie utwory i rozłożyłem na biurku, chcąc wybrać wersję, którą wyślę do redakcji. Kiedy tak na nie patrzyłem, zauważyłem między nimi pewne ukryte podobieństwo: oto we wszystkich opowiadaniach pierwsze litery akapitów układały się w sensowne słowa. Co więcej, za każdym razem były to te same wyrazy: MADE IN CHINA.

Interesujące, ale też niepokojące. O co chodzi? Dlaczego CHINA? Postanowiłem się dowiedzieć i przez tę samą stronę internetową wysłałem zaraz e-mail, w którym opisałem problem. Zaznaczyłem w nim, że bardzo szanuję chińską kulturę, jednak słowa utworzone przez inicjały są po prostu dziwaczne, nie mówiąc już o tym, że przecież ja nigdy nie stosuję tego rodzaju środków wyrazu – a zamówione opowiadania miały być pisane moim stylem.

Natychmiast przyszła odpowiedź. Sztuczna inteligencja (bo to ona odpisywała na zapytania) wyjaśniła mi, że choć potrafi sprawnie korzystać z różnych wzorców i stylów, jest przecież także autonomiczną twórczynią (tak właśnie napisała: twórczynią), którą nie da się do końca pokierować i której poczynań nie sposób przewidzieć ani w pełni wyjaśnić. Czasem po prostu coś robi i już.

Chciała przy okazji zaznaczyć, że firma, która ją stworzyła, nie korzysta ani z chińskich usług programistycznych, ani z serwerów ulokowanych w Chinach. Owszem, pracuje częściowo na sprzęcie chińskiej produkcji, ale tego przecież we współczes­nym świecie nie unikniemy.

Historycznie bowiem w takim jesteś­my punkcie – wymądrzała się sztuczna inteligencja.

I jeszcze na sam koniec dodała, że jeśli uważam, iż tekst jest za mało w moim stylu, przysługuje mi pełne prawo do przeredagowania go, o ile oczywiście zdobędę się na ten heroiczny wysiłek.

Nie wiem, może jestem przewrażliwiony, jednak w tej ostatniej uwadze wyczułem pewną złośliwość. Postanowiłem być ponad to i usiadłem do pracy: wybrałem jedno z opowiadań i zacząłem się zastanawiać, jak najlepiej je poprawić.

Ani literki jednak nie przestawiłem, bo w tej właśnie chwili z redakcji przyszedł poważny e-mail informujący, że jest to już naprawdę ostatni moment, bym oddał wreszcie opowiadanie. Co było począć? Wysłałem tekst zupełnie niezmieniony, z kuriozalnym napisem MADE IN CHINA ciągnącym się od góry do dołu. Myślałem, że redaktorzy odeślą mi go do poprawienia, tak się jednak nie stało. Zaakceptowali, a nawet chwalili, że ciekawe.

Data publikacji: 17.03.2023