Teksty na przekroj.pl

O różnych cechach rzek, ich zapachach, związkach z przypadkiem i językiem oraz o pamięci, która jest ostatnią tajemnicą człowieka, z Esther Kinsky, autorką książki „Nad rzeką”, rozmawia Agnieszka Drotkiewicz

Informacja o położeniu ośrodka, w którym wykonywał zdjęcia, jest objęta tajemnicą. Jej ujawnienie może być szczególnie niebezpieczne w sytuacji, kiedy ofiary biorą udział w dochodzeniu przeciwko handlarzom. Adrian Câtu opowiada o swoim dokumentalnym projekcie fotograficznym „Beyond Trafficking” poświęconym dziewczętom, które padły ofiarą handlarzy ludźmi. Stawia w nim pytania o etyczne aspekty fotografii dokumentalnej. Rozmawiała Katarzyna Rodacka

Oddech i ciało są ze sobą połączone. Im bardziej mamy zaburzony wzorzec ruchu całego ciała, tym mniej nasz oddech będzie funkcjonalny. Jeśli z jakiegoś powodu zmienia się nasz oddech, to zmienia się praca naszej przepony. A jeśli ona pracuje źle, to nieprawidłowa będzie też postawa całego ciała – mówi w rozmowie z przekroj.pl trenerka oddechu i fizjoterapeutka Sandra Osipiuk. Rozmawiał Marcin Kozłowski

W „Sprawie Dantona” Przybyszewskiej cenzura zarzuciła Andrzejowi, że zamiast zająć się francuską rewolucją, tworzy aluzje do sytuacji w kraju. Więc na scenie umieściłam tyle francuskich flag, że nikt z cenzury nie miał już wątpliwości, że akcja rozgrywa się w Paryżu. Andrzej twierdził, że dzięki temu nie zdjęli sztuki z afisza – wspomina Krystyna Zachwatowicz-Wajda, mówiąc o ponad 40 latach pracy i życia z Andrzejem Wajdą. W tym roku mija trzecia rocznica jego śmierci, a od 6 kwietnia w Muzeum Narodowym w Krakowie można oglądać poświęconą reżyserowi wystawę. Mateusz Demski

Nie interesowała mnie futurologiczna bajka o nowym człowieku, supermenie, który pojawi się za 30 lat. Chciałem, by z naszego „teraz”, patrząc na to, co jest przed nami, zastanowić się, co jest w naszej historii istotą i wartościami, które warto ocalić, kultywować, hołubić. Czy dajemy porwać się rzece ku wodospadowi, czy próbujemy znaleźć miejsca, gdzie do jej rwącego biegu można złapać dystans? O technologii, metafizyce i nauce w teatrze mówi Tomasz Rodowicz, reżyser, aktor, muzyk, współtwórca i szef Teatru CHOREA, laureat Nagrody im. Z. Hübnera „Człowiek Teatru 2019”. Rozmawia Łukasz Kaczyński

O odpowiedzialności artysty, roli sektora kultury w przyszłości i swojej definicji wolności opowiada „Przekrojowi” Olafur Eliasson. Z okazji 15. rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej publikujemy rozmowę z duńsko-islandzkim artystą, którą przeprowadził Jan Pelczar

Wycinką nie zatrzymamy zmian klimatycznych, a więc i kornika drukarza w Puszczy Białowieskiej – uważa prof. Tomasz Mokrzycki z Katedry Ochrony Lasu i Ekologii Wydziału Leśnego SGGW, z którym o sekretnym życiu drukarza i innych korników (także pożytecznych), rozmawia Michał Książek

Podczas studiów wyobrażaliśmy sobie geny jak w tym wierszyku Juliana Tuwima: „Murarz domy buduje/Krawiec szyje ubrania”. Tymczasem gen produkuje często więcej niż jedno białko – te białka zaś oddziałują ze sobą. W związku z tym białko, które wpływa na kolor skóry, może wpływać też na coś innego. Jeśli zmienilibyśmy gen, który wpływa na metabolizm, bo chcemy być piękni i smukli, możemy też wpłynąć na inne rzeczy. Tak jak ze zmodyfikowaną genetycznie, wybitnie inteligentną myszką, która była bardzo wrażliwa na ból. Nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić efektów manipulacji w naszych genach. Na całe szczęście! – mówi Ewa Bartnik z Instytutu Genetyki i Biotechnologii, profesor nauk biologicznych, popularyzatorka nauki. Rozmawia Agnieszka Drotkiewicz

Prawdziwymi i jedynymi feministkami dawnych wieków bywały zakonnice i mistyczki katolickie. Nie do wiary? To przeczytajcie wywiad z wybitną polską badaczką teologii feministycznej Julią Lewandowską, który przeprowadziła Anna Kowalczyk

Kiedy szukaliśmy plenerów, aktorów, oglądaliśmy kolejne wersje montażowe, skupialiśmy się na sprawach technicznych, wyzwaniach zawodowych. Dzisiaj, po kolejnych premierach w różnych miastach, możemy tylko mieć nadzieję, że pomogliśmy powstać filmowi, który nas przeżyje, bo to niezwykle ważna historia – mówią Nancy Spielberg i Anna Różalska, producentki filmu „Kto napisze naszą historię” (reż. Roberta Grossman). Rozmawia Paulina Małochleb 

Fascynuje mnie życie samo w sobie, a ono polega na niczym innym jak na trwaniu, które ciągnie się aż do samego kresu. I to jest chyba największa atrakcja w tym wszystkim – mówi Béla Tarr, węgierski reżyser, jeden z największych wizjonerów współczesnego kina. Z twórcą rozmawiał Mateusz Demski

O Lászlu Nemesie usłyszeliśmy po raz pierwszy cztery lata temu, kiedy spektakularnie debiutował pełnometrażowym „Synem Szawła” na festiwalu w Cannes. Jego najnowszy film „Schyłek dnia” to również bardzo osobista historia, której kanwą są opowieści babci reżysera z dzieciństwa i młodości spędzonych pomiędzy dwiema światowymi wojnami i w atmosferze fin de siècle’u. Z węgierskim twórcą rozmawia Magdalena Maksimiuk

W dniu premiery swojego debiutanckiego albumu solowego „Esja” Hania Rani tłumaczy, dlaczego zaczęła się oddalać od świata muzyki klasycznej i jaką rolę odegrał w tym Berlin. Wspomina swoją obecność na gali Fryderyków oraz pierwsze spotkanie z komponującym algorytmem. Z artystką, znaną również z zespołu tęskno., rozmawia Jan Błaszczak

Niechętnie angażuje się w inicjatywy związane z obroną praw kobiet i nie przepada za nazywaniem jej ikoną feminizmu. Od lat pozostaje jednak jego orędowniczką, a jej kino wymyka się łatwym przyporządkowaniom. O pierwszym w jej karierze anglojęzycznym filmie „High Life” (w kinach od 15 marca), o smutku, stracie, poszukiwaniu pociechy w kinie oraz wyjątkowej współpracy z Agatą Buzek i Robertem Pattinsonem z Claire Denis rozmawia Magdalena Maksimiuk

Psycholog Bruce Hood tłumaczy, że wszechświaty równoległe albo 23 wymiary rzeczywistości nie są dla naszych ograniczonych mózgów. Za to religia i magia – jak najbardziej. Rozmowę przeprowadził Tomasz Stawiszyński

W jaki sposób świat może stać się lepszym miejscem? O prostym życiu, wzniosłym myśleniu, artyście czarodzieju Salvadorze Dalim oraz bożonarodzeniowej wizycie w stadninie koni arabskich w komunistycznej Polsce opowiada Marshall Govindan. Wywiad przeprowadził Tomasz Niewiadomski

Jednym z tematów tego numeru jest wolność, lecz kto jest na tyle kompetentny, by o niej mówić? Na pewno żadna znana osoba, żaden ceniony autorytet, gdyż sława czy tytuły naukowe to czynniki ograniczające: przyklejają człowiekowi etykietki, które go zniewalają. Wychodząc z tego założenia, rozmowę o wolności z przypadkowo spotkanym przechodniem przeprowadził Tomasz Wiśniewski

Szaleństwo to narzędzie adaptacji, która jest tajemnicą sukcesu naszego gatunku. Ludzie różnią się psychicznie tak samo jak fizycznie. Tkwi w tym wielka siła – z psychiatrą Michaelem A. Schwartzem rozmawia Marcin Moskalewicz

Jednym z fundamentów mądrości jest przekonanie, że jesteśmy do siebie podobni – z prof. Wiesławem Łukaszewskim rozmawia Katarzyna Sroczyńska