CzytajZ Archiwum „Przekroju"
Koty pozostaną zawsze kotami
Do czytania / kultura
Przypominamy nowelę humorystyczną P.G. Wodehouse'a o kocie gangsterze, który wszedłszy raz na błędne drogi, upadał coraz niżej. Tekst został opublikowany na łamach „Przekroju” w 1957 roku. Nowelę opracował i przełożył
Leopold Tyrmand
CzytajPrzechytrzyć czytelnika
Do czytania / Recenzja
Autor w całkiem sensowny sposób krytykuje współczesny system bankowy. Dlaczego więc od tej książki należy trzymać się z daleka? Wyjaśnia
Tomasz Wiśniewski
CzytajA Ty, Moskwa, „rób zdjęcia”
Do czytania / Recenzja
Odkąd wybuchł konflikt i zaczęło się więcej mówić o Syrii, odtąd pamiętam nazwisko Maćka Moskwy. Był wśród osób, które opowiadały o tym państwie lub je pokazywały, wyjaśniały, o co chodzi, przywoziły relacje. On i piszący Rafał Grzenia. Teraz Moskwa wraca. Była „Sura”, teraz jest „Saraha”. Szczera opowieść o Syrii na 69 czarno-białych zdjęciach. Pisze
Joanna Kinowska
CzytajPrzerwać milczenie – rozmowa z François Ozonem
Do czytania / kultura
Jednym z dzieł zakwalifikowanych do konkursu głównego 69. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie jest „Grâce à Dieu” (Dzięki Bogu). Obraz nawiązuje do głośnej sprawy księdza Bernarda Preynata, który w latach 1971–1991 opiekował się grupą harcerzy w okolicach Lyonu. Dziś wiemy, że na obozach molestował około 70 nieletnich, a jego przełożony – kardynał Philippe Barbarin, arcybiskup Lyonu – co najmniej kilka lat tuszował sprawę. Film opowiada o chłopcach, którzy już jako dorośli mężczyźni wnieśli oskarżenie, wywołując burzę na miarę bostońskiego „Spotlight”. Z reżyserem „Grâce à Dieu” François Ozonem podczas Berlinale rozmawiał
Mateusz Demski
CzytajPrzekrój poleca
Zastrajkujmy dla Ziemi!
Do czytania / społeczeństwo
„Przekrój” zachęca do udziału w pierwszym Strajku dla Ziemi (Earth Strike). Protest przeciwko zmianom klimatu odbędzie się dzisiaj w Warszawie i innych polskich miastach. Pokażmy, że mamy dużo energii do walki o natychmiastowe i sprawiedliwe zmiany polityki klimatycznej na całym świecie, w szczególności o pilną transformację energetyczną Polski.
CzytajWizje roślin
Wizje roślin – miodunka plamista
Do czytania / społeczeństwo
Herbata z miodunki cieszy się coraz większą popularnością wśród oddychających smogiem. Substancje śluzowe zawarte w roślinie działają osłonowo na drogi oddechowe. Ba, nawet liście tej rośliny przypominają tkankę płucną. Pisze
Robert Rient
Zobaczwokół wieloryba
Humbak Howarda Halla
Media / Wideo
Film z humbakiem w roli głównej z okazji Światowego Dnia Wielorybów.
ZobaczRewers
Media / Foto
Bownik od dwóch lat dokumentuje ubrania znajdujące się w zbiorach muzealnych w Polsce, na Białorusi i w Rosji. Korzystając z konwencji fotografii muzealnej, włącza swoje obrazy w obiektywny zapis. Jednak zdjęcia artysty nie wpisują się w znane historyczne narracje. Przedstawiają gest odwrócenia ubrań na lewą stronę, symbolicznie przywołując możliwość dostrzeżenia ukrytych znaczeń.
CzytajNajstarszy wiersz miłosny
Kwartalnik / kultura
Z okazji Walentynek wiersz zapisany pismem klinowym na glinianej tabliczce około 2 tys. lat p.n.e.
CzytajPrawdziwa historia fake newsów
Rzymska szkoła prawdy
Do czytania / nauka
Starożytni Rzymianie byli w walce politycznej bezwzględni. Z lubością obrzucali rywali kalumniami. O rzymskich „fake newsach” pisze
Adam Węgłowski
CzytajPrzekrój poleca
Plakatem w codzienność
Do czytania / kultura
Plakaty będące osobistą reakcją na wydarzenia zarówno z życia prywatnego, jak i z pierwszych stron gazet od jutra będzie można obejrzeć na wystawie w Poznaniu. Ich autorką jest prowadząca „Przekrojową” rubrykę „Ładne strony” Justyna Machnicka.
CzytajW poszukiwaniu nowej prostoty
Do czytania / Recenzja
Na swojej debiutanckiej płycie Kwiat Jabłoni oferuje słuchaczom proste piosenki o prostym życiu. Z reguły przyjemne, dobrze poukładane, ale ostatecznie trochę się ze sobą zlewające. Najwidoczniej tak to już jest z tym zwykłym życiem. Pisze
Jan Błaszczak
ZobaczPosłuchaj tekstu z Kwartalnika
Miałam w ręku coś żyjącego (audio)
Media / Audio
Zbigniew Libera opowiada o zapomnianej rzeźbiarce Marii Papie Rostkowskiej, która swoje pierwsze terakotowe prace przestrzenne tworzyła pod koniec lat 50. XX wieku we włoskiej Ligurii. Inspiracją do rzeźb były ludzkie i zwierzęce głowy oraz torsy.
CzytajBóg jest kobietą. Mężczyźni to mordercy – relacja z Berlinale
Do czytania / kultura
Nieustannie trzeźwy Mr. Jones. Okropnie pijany Herr Honka. Walcząca o akceptację Petrunija. Poznajcie bohaterów pierwszego weekendu Berlinale. Relację z festiwalu przygotował
Jan Pelczar
Czytajmatka natura na haju
Pura vida
Do czytania / nauka
W Kostaryce najpopularniejszy zwrot to „pura vida”, czyli „czyste, dobre życie”. Tak mieszkańcy tego kraju się witają, żegnają, pozdrawiają i tak sobie dziękują. Nieniepokojone leniwce są dla mnie żywą ilustracją tej maksymy – w trzecim odcinku cyklu „Matka natura na haju” pisze
Mikołaj Golachowski
CzytajPęknięta Ameryka
Do czytania / Recenzja
Komiksy Marvela o wojnie domowej pokazują społeczność superbohaterów podzieloną decyzjami władz, które ponad wolność osobistą jednostki stawiają prewencyjne działania dotyczące bezpieczeństwa narodu. O „Wojnie domowej” i „Tajnych wojnach” pisze
Łukasz Chmielewski
CzytajOfiary systemu czy prekursorki emancypacji
Do czytania / społeczeństwo
W pracy właśnie kobieta znajdowała się poza ciągłym nadzorem społeczeństwa, co sprawiało, że posądzano ją o nieprzyzwoite działania. Pytano też, po co kobiecie z dobrego domu własne pieniądze. O XIX-wiecznych robotnicach fabrycznych, ich życiu i emancypacji opowiada Alicja Urbanik-Kopeć, autorka książki „Anioł w domu, mrówka w fabryce”, z którą rozmawia
Paulina Małochleb
CzytajDestroix
Czytanie zabija
Do czytania / Recenzja
Występuje duży problem: wszyscy znają zakończenie, takie jak w książce, takie jak w filmie, takie jak w tytule recy. Trochę to utrudnia wystawienie, bądź co bądź, kryminału. O „Imieniu róży” z Teatru im. Słowackiego w Krakowie pisze
Maciej Stroiński
CzytajPrzychodzi facet do lekarza z widelcem w tyłku
Do czytania / Recenzja
Thomas Morris stworzył genialną książkę o kuriozalnych przypadkach medycznych. Uwaga, lektura grozi przepukliną – ze śmiechu. Recenzuje
Paulina Wilk
CzytajWisienka na torcie
Krótkie omówienie postaci i poglądów wielkiego polskiego badacza
Do czytania / kultura
Zdumiewające podobieństwa między starożytnym językiem Indii a językiem polskim skłoniły pewnego profesora do zrewidowania kilku utartych poglądów dotyczących historii europejskiej cywilizacji. W niedzielę „Wisienkę na torcie” położył
Tomasz Wiśniewski
ZobaczPosłuchaj tekstu z Kwartalnika
Polowanie (audio)
Media / Audio
Mamy nieznane opowiadanie Lema! Desperacka ucieczka i bezwzględny pościg... Choć wydaje się to nieprawdopodobne, oto nowe, niepublikowane dotąd opowiadanie Stanisława Lema. Czyta Arkadiusz Brykalski.
ZobaczPosłuchaj tekstu z Kwartalnika
Maszynopis znaleziony w teczce (audio)
Media / Audio
Jak to się stało, że nieznane opowiadanie Lema „Polowanie” przeleżało tyle lat w archiwum? Zagadkę próbuje wyjaśnić Stanisław Bereś, a jego komentarz czyta Arkadiusz Brykalski. Uwaga! Tekst zawiera spoilery. Sugerujemy słuchać po lekturze lub odsłuchaniu opowiadania.
CzytajZ Archiwum „Przekroju"
Spróbujmy po włosku!
Do czytania / społeczeństwo
Z okazji Międzynarodowego Dnia Pizzy podajemy przepis na pizzę z 1960 roku!
Mieczysław Lis Gawalewicz
CzytajTeatrzyk okrucieństwa
Do czytania / Recenzja
Choć w „Faworycie” Yorgosa Lanthimosa dzieje się wiele, tak naprawdę nic nie może się tu wydarzyć. Karty są z góry rozdane, a nam pozostaje patrzeć bezradnie, jak bohaterki prześcigają się w okrucieństwie. Jedyną stawką jest zaś kwestia, jak daleko można przesunąć granicę bycia okropnym. A to już okolice nudy. Pisze
Jakub Popielecki
CzytajPrawdziwa historia fake newsów
Starożytne fakty i mity
Do czytania / nauka
„Fake newsy” to wieści zmyślone lub zmanipulowane, mające zdezinformować odbiorcę. Nie są wynalazkiem naszej epoki. Istniały i w zamierzchłych czasach, gdy nie było Internetu i serwisów społecznościowych, ale pisano tendencyjne kroniki, wykuwano propagandowe inskrypcje, a swoje robiła też stugębna plotka. Zmieniano rzeczywistość, przepisywano na nowo historię. O bitwie pod Kadesz, Herodocie oraz śmierci Aleksandra Wielkiego w swoim nowym cyklu pisze
Adam Węgłowski
CzytajBracia Grimm – historia nieznana
Do czytania / kultura
Źródłem sukcesu baśni braci Grimm była nie tyle wierność wobec ludowego przekazu ustnego, ile jej przeciwieństwo w postaci adaptacji hołdującej mieszczańskim wyobrażeniom o dobrym smaku. Niezbyt znaną historię kultowych opowieści przybliża autorka jednego z przekładów
Eliza Pieciul-Karmińska
CzytajMur empatii*
Do czytania / Felieton
Tytułowy mur, choć niewidzialny, jest wyjątkowo nieprzenikliwy. Wznosi się wszędzie tam, gdzie istnieją mniej lub bardziej radykalne różnice – etniczne, religijne albo polityczne. I gdzie nie umiemy z tymi różnicami żyć, bo nie widzimy w kimś, kto jest inny, człowieka posiadającego jakąś osobistą historię, złożone motywacje, sieć uzasadnień własnych wyborów i decyzji. Widzimy w nim wyłącznie wroga.
ZobaczPływacy
Media / Foto
Larry Sultan, amerykański fotograf w latach 1978–1982 fotografował ludzi uczących się pływać na kilku basenach jego rodzinnego San Francisco. W swoich pracach artysta łączy reportaż z fotografią inscenizowaną, tworząc w ten sposób wizje psychologicznych i fizycznych krajobrazów życia mieszkańców amerykańskich przedmieść.
CzytajGłos stoika
Co jest w naszej mocy
Do czytania / społeczeństwo
Pożar w Koszalinie, zabójstwo w Gdańsku, taśmy Kaczyńskiego, #jurnyStefan, Ewa Kopacz polująca na dinozaury – bieżący sezon serialu o nazwie Polska naprawdę wgniata w fotel. A to dopiero styczeń. Jak żyć w takich warunkach – po stoicku przypomina
Piotr Stankiewicz
Czytajkultura fizyczna
Wspaniała dziesiątka
czyli najlepsi alpejscy narciarze i narciarki na świecie
Do czytania / społeczeństwo
Sezon zimowy w pełni, a na stokach najbardziej znanych kurortów narciarskich trwa walka o Kryształową Kulę Pucharu Świata w narciarstwie alpejskim organizowanego przez FIS. Dziś Puchar Świata to ponad 50 lat historii, pięć konkurencji (slalom specjalny, slalom gigant, super-G, bieg zjazdowy i superkombinacja) i długa lista mistrzów i mistrzyń. Dziesiątkę najlepszych narciarzy wszech czasów przedstawia
Wojtek Antonów
CzytajPrzekrój poleca
Wśród motyli i ptaków
Do czytania / Recenzja
Genialny w swojej prostocie „Mały atlas ptaków” oraz bardziej encyklopedyczny „Mały atlas motyli” autorstwa Ewy Kozyry-Pawlak i Pawła Pawlaka poleca
Łukasz Chmielewski
CzytajMistrzowie suspensu
Do czytania / kultura
Czym jest dobry kryminał? Łamigłówką, zabawą z czytelnikiem, która przynosi radość z rozwiązanej zagadki. Powinna to być zwarta, nie za długa historia z zaskakującym zakończeniem. Jak te napisane przed laty przez mistrzów gatunku: Patricię Highsmith, Rossa Macdonalda i Raymonda Chandlera. O gatunku noir pisze
Magda Kuydowicz
CzytajRocznica miesiąca
Rocznica miesiąca: 6 lutego 1936
Do czytania / nauka
Podczas zimowych igrzysk olimpijskich Hitlerowi udało się przekonać świat, że jego Niemcy to normalny, cywilizowany kraj. O wydarzeniach sprzed ponad 80 lat w kolejnym odcinku cyklu „Rocznica miesiąca” pisze
Adam Węgłowski
CzytajDestroix
Anty-Tina
Do czytania / Recenzja
Kto pamięta „Dilberta”, komiks dziejący się w biurze, drukowany w poniedziałek w dodatku o pracy „Gazety Wyborczej”? Dilbert, pracownik biurowy, miał tam koleżankę Tinę, nieogarniętą i często płaczącą. Jej antytezą, jak u Gombrowicza, była anty-Tina, która na przykład rozkręciła ekspres, a spytana: czemu? powiedziała, że dla sportu. Premierę Teatru Nowego w Krakowie pt. „Kobiety objaśniają mi świat” recenzuje
Maciej Stroiński
CzytajLekcje awangardy
Do czytania / Recenzja
Tak przekrojowej wystawy, tak dużej, historycznej i aktualnej nie było dawno. Każde miejsce byłoby dobre, ale najlepsze: Łódź – miasto awangardy, a dla fotografii szczególne w czasach triumfu konceptualizmu. Idealna do tego galeria: Forum Fotografii. Krzysztof Cichosz otwierał ją 35 lat temu. Ładna rocznica. Rozmawiamy o awangardzie, a nie tytułowej „fotografii”, jako jakiejś osobnej i czystej formie. W Polsce i na Ukrainie. Pierwszą odsłonę gigantycznej wystawy „Eksperyment!” recenzuje
Joanna Kinowska
ZobaczProfesor Filutek, odc. 45
Media / Wideo
Bitwa na śnieżki.
CzytajDetronizacja ósmej plagi
Do czytania / społeczeństwo
Dlaczego nasze przetrwanie jest ważniejsze niż przetrwanie całego ekosystemu, który niszczymy, by sadzić lasy palmowe? – pyta Tomasz Mazur, wykładowca filozofii, praktykujący stoik, założyciel Centrum Praktyki Stoickiej, z którym rozmawia
Aleksandra Kozłowska
CzytajSprawiedliwość dla wybranych
Do czytania / Recenzja
Humanistyczny, prawniczy i tożsamościowy dramat przeplata się w serialu „Black Earth Rising” z elementami politycznego dreszczowca, w którym rolę chciwych korporacji przejmują znacznie trudniejsi do określenia zbrodniarze wojenni i agenci neokolonializmu. Reżysera Hugona Blicka zajmują przede wszystkim długofalowe następstwa rzezi. Pisze
Dariusz Kuźma
ZobaczKryształ bez miłości
Media / Foto
Kristall ohne Liebe (dosłownie „Kryształ bez miłości”) to wizualna podróż w pełen mistycyzmu świat równoległy. Alexander Binder stworzył serię fotografii, na których pokazuje psychodeliczną rzeczywistość uchwyconą przez szkła samodzielnie zrobionych soczewek, pryzmatów i kryształów.
Galewska
Wielkie strachy małych psów