Przekrój zimy 2021/2022
i
„Kwiaty dla pokoju”, Maria Prymaczenko, 1965 r.; zdjęcie: Ввласенко (CC BY-SA 3.0)
Wiedza i niewiedza

Przekrój zimy 2021/2022

Przekrój
Czyta się 3 minuty

2 grudnia

W warszawskim zoo przychodzi na świat mały myszojeleń (kanczyl jawajski) – uprag­nione dziecko myszołani Lindy i myszobyka Arnolda.

5 grudnia

27. rocznica memorandum budapeszteńskiego, w którym Ukraina zrzekła się broni jądrowej w zamian za gwarancje bezpieczeństwa i nietykalności granic otrzymane od Rosji, USA i Wielkiej Brytanii.

10 grudnia

Po południu rozpoczęła się w Oslo ceremonia wręczenia Pokojowej Nagrody Nob­la. Medale i dyplomy odebrali opozycyjni dziennikarze, Filipinka Maria Ressa i Rosjanin Dmitrij Muratow, który powiedział przy tym: „Nasze zadanie jest proste: odróżnić fakty od fałszu”.

13 grudnia

Wskutek globalnego ocieplenia wielki lodowiec antarktyczny Thwaites może zawalić się i wpaść do morza w ciągu 5–10 lat – ostrzegają naukowcy. To z kolei spowoduje podniesienie się poziomu mórz o 65 cm, choć – na szczęście – proces ten rozłoży się na kilkadziesiąt lub kilkaset lat.

Informacja

Z ostatniej chwili! To pierwsza z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

21 grudnia

Rekord w produkcji energii metodą fuzji termojądrowej. Eksperymentalna elektrownia Joint European Torus pod Oksfordem wytworzyła 59 megadżuli w 5 sekund. Fuzja termojądrowa (taka, jaka zachodzi w gwiazdach) to nadzieja na tanią i czystą energię.

25 grudnia

NASA wysyła w przestrzeń Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, czyli pracującego w podczerwieni następcę teleskopu Hubble’a, sto razy od niego czulszego (więcej w „Kosmicznych różnościach”).

31 grudnia

W Kalifornii o godz. 23.45 lokalnego czasu przychodzi na świat Alfredo Antonio Trujillo.

1 stycznia

W Kalifornii o godzinie 00.00 lokalnego czasu przychodzi na świat Aylin Yolanda Trujillo, siostra bliźniaczka Alfreda Antonia urodzonego pod koniec 2021 r. Szansa, że bliźniaki urodzą się w różnych latach, wynosi zaledwie jedną dwumilionową, ale co roku rodzi się 1,6 mln par bliźniąt, więc takie zdarzenia nie są wcale rzadkie.

***

Francja zakazuje sprzedawania w folii oraz plastiku większości warzyw i owoców (poza ich najdelikatniejszymi odmianami, np. pomidorkami koktajlowymi, których producenci muszą znaleźć alternatywne opakowanie do roku 2026).

***

Pierwsza od 20 lat zmiana wysokości mandatów drogowych w Polsce. Od teraz kara za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 71 km/h to 2,5 tys. zł. Zadziałało, piraci zwolnili.

2–11 stycznia

Protesty w Kazachstanie spowodowane bezpośrednio gwałtownym wzrostem cen gazu, a pośrednio – rosnącymi nierównościami społecznymi. Ginie 227 osób, głównie protestujących.

17 stycznia

Burze z piorunami nad Polską. Z północy na południe przetacza się gwałtowny szkwał, niosąc niespotykane zjawiska atmosferyczne. Naukowcy mówią, że takich anomalii będzie więcej.

25 stycznia

Przy granicy z Białorusią rozpoczęła się budowa muru, który przetnie najstarszy las w Europie, bezpowrotnie niszcząc jeden z największych skarbów Polski. Do tragedii humanitarnej w rejonie dołącza katastrofa przyrodnicza.

6 lutego

„Po co mi 10 ferrari, 20 zegarków z diamentami albo dwa samoloty? Lepiej wybudować szkołę, stadion, zapewnić ubrania, buty, jedzenie ludziom żyjącym w biedzie” – mówi Sadio Mané, Senegalczyk, kapitan zwycięskiej drużyny tegorocznego Pucharu Narodów Afryki, najskromniejszy piłkarz świata.

10 lutego

Naukowcy odkryli trzecią planetę orbitującą wokół najbliższej Słońcu gwiazdy – Proximy Centauri. Jest mała, jasna, gorąca (87°C), a rok trwa tam pięć ziemskich dni.

17 lutego

Szybkość przetwarzania informacji przez ludzki mózg zmniejsza się dopiero po sześćdziesiątce – donoszą naukowcy z uniwersytetu w Heidelbergu w Niemczech. Faktem jest, że już po 20. roku życia ludzie podejmują decyzje wolniej, ale to dlatego, że stają się ostrożniejsi – tłumaczą badacze.

***

832 mieszkańców Zurychu i okolic zgłosiło się na ochotnika, by – nieodpłatnie – wypróbować nowe więzienie w stolicy Szwajcarii, zanim trafią tam skazańcy.

24 lutego

Dzień wcześniej poszliśmy normalnie spać, a rano wielu z nas obudziło się Ukraińcami.

Czytaj również:

Przekrój lata 2021
i
ilustracja: Marek Raczkowski
Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2021

Przekrój

1 czerwca

Dla pieszego krok niewielki, ale cywilizacyjny krok ogromny – polskie przepisy drogowe uznają pierwszeństwo pieszych na pasach.

Czytaj dalej