Przekrój roku 2017
Wiedza i niewiedza

Przekrój roku 2017

Czyta się 7 minut

Oto smutne, śmieszne, wzniosłe i groteskowe wydarzenia z całego roku wybrane przez redakcję „Przekroju”.

Zima

Rzeź drzew w całej Polsce za pozwoleniem Sejmu i ministra środowiska – profesora nauk leśnych. Nauka poszła w las?

(8 stycznia)

Stephen Hawking skończył 75 lat – z czego 54 lata przeżył ze stwardnieniem zanikowym bocznym. To światowy rekord.

Informacja

Z ostatniej chwili! To ostatnia z Twoich trzech treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

(20 stycznia)

Inauguracja prezydentury Donalda Trumpa. Wbrew wszelkim świadectwom nowo zaprzysiężony prezydent upiera się, że tego dnia było słonecznie. Podobnie oryginalne poglądy ma w kwestii globalnego ocieplenia.

(7 marca)

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy ogłosiła, że zebrała rekordową sumę: ponad 105 mln złotych.

***

Pół wieku temu z taśmy produkcyjnej zjechała pierwsza puszka „Paprykarza Szczecińskiego”. Ryżowo-rybny przysmak zawdzięczamy temu, że Przedsiębiorstwo Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich „Gryf” rozpoczęło wyprawy na afrykańskie wody. W jednym z portów pracowników „Gryfa” zachwycił lokalny przysmak czop-czop z ryżu, ostrej papryczki pima i świeżych ryb. W PRL-owskiej wersji do produkcji używano ścinków z zamrożonych bloków rybnych.

***

Kamil Stoch – och, och, och!

Wiosna

Rzeki Whanganui w Nowej Zelandii oraz Ganges i Jamuna w Indiach zyskały osobowość prawną – będą traktowane jak żywe istoty. Dzięki temu w prosty sposób będzie można walczyć z ich zaśmiecaniem i degradacją.

***

Asperitas, chmury przypominające pierzynę, zostały oficjalnie wpisane do Międzynarodowego Atlasu Chmur Światowej Organizacji Meteorologicznej. Teraz mogą pojawiać się na niebie w pełni legalnie. Skorzystały z tej możliwości np. 23 marca w Warszawie.

(4 kwietnia)

W Syrii wojska Baszszara al-Asada dokonały ataku chemicznego, w wyniku którego zginęło 80 osób. USA zareagowały wystrzeleniem 59 rakiet Tomahawk w bazę lotniczą w Chan Szajchun. Najpierw jednak Pentagon poinformował o swoim planie Rosję, która ostrzegła Asada, więc straty były niewielkie. Po kilku dniach Donald Trump ogłosił, że gdy chwalił się rakietowym atakiem chińskiemu przywódcy Xi Jinpingowi, jadł wyśmienite czekoladowe ciastko. Internet obiegły zdjęcia prezydenckiego przysmaku. Świat w pigułce.

***

Chiny ogłosiły plan budowy olbrzymiego miasta Xiongan 100 km od Pekinu, które odciąży przeludnioną stolicę. Ma być trzy razy większe od Nowego Jorku, nowoczesne i przede wszystkim wolne od smogu.

(7 maja)

Marine Le Pen nie została prezydentem Francji.

(9 maja)

Marek Mikos jako nowy dyrektor Starego Teatru w Krakowie nie wzbudził entuzjazmu ani zespołu, ani publiczności. Aktorzy wrocławskiego Teatru Polskiego, który po zmianie dyrektora zdegradował się o kilka lig, wystawiają dziś spektakle „w podziemiu”. Czy podobny los czeka bohaterów krakowskiej sceny?

(20 maja)

„Policja – umundurowana i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi…” – czytamy w Wikipedii. Przez wzgląd na pamięć Igora Stachowiaka należałoby zostawić tylko: „umundurowana i uzbrojona”.

(24 maja)

Wieści z Tajwanu: sąd konstytucyjny przyznał obywatelom prawo do zawierania małżeństw jednopłciowych. Parlament zaś zdelegalizował jedzenie psów i kotów.

(25 maja)

Tłum zebrany w miejscu zamachu terrorystycznego w Manchesterze dla uczczenia pamięci 22 śmiertelnych ofiar ataku spontanicznie zaśpiewał przebój Don’t Look Back In Anger (Nie patrz gniewnie wstecz) zespołu Oasis.

***

Frank szwajcarski zaczął w końcu tanieć! ­To jakby tygrys przeszedł na wegetarianizm!

Lato

(7 czerwca)

Na 300 tys. lat oszacowano wiek szczątków Homo sapiens odnalezionych w Dżabal Ighud w Maroku. To najstarsze pozostałości naszego gatunku. Na marginesie: w Maroku, podobnie jak w Turcji, teorii ewolucji nie ma już w programie szkolnym.

***

Pojawił się konkurent dla nordic walking. Jest to tzw. polish walking. Wzmacnia serce, może też mieć wpływ na poczynania władzy i przestrzeganie konstytucji.

(21 lipca)

W związku ze sprawą o ustalenie ojcostwa ekshumowano Salvadora Dalego. Wąsy pozostają w nienaruszonym stanie.

(11 sierpnia)

Huragany w północnej Polsce zabiły pięć osób. I potwierdziły starą prawdę: politycy pozują na bohaterów, a prawdziwi bohaterowie udają zwykłych ludzi.

(12 sierpnia)

Podczas zamieszek w Charlottes­ville w amerykańskim stanie Wirginia zwolennik dominacji białej rasy wjechał w tłum, zabijając jedną osobę i raniąc kilkanaście. Z tej okazji Mike Godwin zawiesił swoją słynną zasadę głoszącą, że nie należy nikogo przyrównywać do nazistów.

(17 sierpnia)

15 osób zginęło i 130 zostało rannych w zorganizowanych przez dżihadystów zamachach w Barcelonie i Cambrils. To najpoważniejszy w skutkach akt terroru w Hiszpanii od ­11 mar-­­ca 2004 r., kiedy to w wyniku detonacji bomb w madryckich pociągach życie straciły 192 osoby, a 2 tys. odniosło rany. W czerwcu w podobnym zamachu w Londynie zginęło 8 osób.

(24 sierpnia)

Jest już ponad milion Polaków w Wielkiej Brytanii – ogłosił brytyjski Urząd Statystyki Narodowej (ONS). Oznacza to, że stanowimy najliczniejszą mniejszość narodową w Zjednoczonym Królestwie. Jest nas tam mniej więcej tylu, ilu Hindusów, Irlandczyków i Rumunów razem wziętych (które to nacje zajęły w spisie miejsca II–IV). Niestety, urząd nie ustalił, kto konkretnie był milionowym Polakiem w Wielkiej Brytanii, więc nie możemy przesłać mu okolicznościowego upominku.

(1 września)

Od nowego roku szkolnego z programu IV klasy podstawówki wypadła historia powszechna. Zostają tylko dzieje Polski z naciskiem na kult rodzimych bohaterów. „Emocjonalny stosunek ucznia do dziejów ojczystych powinien się tworzyć już w trakcie pierwszych lekcji historii w klasie IV” – czytamy w dokumencie Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Jesień

6,8% – tyle wynosiła w Polsce stopa bezrobocia tej jesieni. To najmniej od 1991 r.

***

Codziennie około 2 tys. Rohindżów, przedstawicieli muzułmańskiej mniejszości, ucieka z Birmy (dziś oficjalnie Mjanmy) – podawała jesienią ONZ. W Bangladeszu od sierpnia do listopada 2017 r. znalazło schronienie ponad pół miliona birmańskich uchodźców. Muzułmanie uciekają przed buddystami.

***

#metoo. Wy też?

(1 października)

Wyjątkowa brutalność policji wobec zwolenników referendum w Katalonii.

(1 października)

64-letni Amerykanin Stephen Paddock bez wyraźnego powodu zabija 58 i rani 546 osób podczas koncertu w Nevadzie, używając legalnie nabytej broni palnej.

(3 października)

Do kin wszedł Blade Runner. Dla tych, co nie widzieli: tak, pojawił się w nim Harrison Ford. Co może dziwić, bo przecież zginął w Gwiezdnych wojnach: Przebudzenie Mocy.

(8 października)

Polska reprezentacja zakwalifikowała się na piłkarski mundial w Rosji. Powodzenia!

(3 listopada)

Naukowcy ustalili, że niektóre pszczoły wymijają przeszkodę zawsze z prawej, inne zawsze z lewej strony. Policzyli też, że jednych i drugich jest tyle samo, ale najwięcej jest takich, które są pod tym względem elastyczne.

(7 listopada)

Małpy bonobo bezinteresownie pomagają obcym przedstawicielom swojego gatunku. „Sądziliśmy, że takie zachowania są typowe tylko dla ludzi” – skomentowali autorzy badań. To komentarz typowy dla ludzi.

(7 listopada)

USA. Bob Marshall, autor projektu niesławnej „ustawy toaletowej” dyskryminującej osoby transseksualne, przegrał wybory do Izby Reprezentantów stanu Wirginia. Pokonała go transseksualna polityczka Danica Roem. Kobieta z panem wygrała, panie Marshall.

(9 listopada)

Xxxxx Xxxxxx zostanie wymazany z najnowszego filmu Ridleya Scotta Wszystkie pieniądze świata.

(9 listopada)

Wycinka drzew w chronionych częściach Puszczy Białowieskiej trwa nadal mimo wezwań Trybunału Sprawiedliwości UE i protestów ekologów. W listopadzie policja zatrzymała 22 protestujące osoby, wśród nich Michała Książka, stałego autora „Przekroju”. Polska jest pierwszym krajem Unii, który tak otwarcie zlekceważył postanowienie Trybunału.

(11 listopada)

Rasistowskie hasła, faszystowskie symbole i łuna płonących rac podczas Marszu Niepodległości w Warszawie.

(15 listopada)

Naukowcy z Newcastle University odnaleźli plastik w organizmach zwierząt żyjących w najgłębszych morskich odmętach – w tym przy dnie Rowu Mariańskiego 11 km pod taflą oceanu. Jeśli więc komuś wydaje się, że plastik zawsze unosi się na powierzchni, jest w błędzie. Problem sięgnął już znacznie głębiej.

***

Jak co roku w ostatnich latach, tak i w 2017 r. z powodu smogu zginęło około 46 tys. Polaków.

(8 grudnia)

Na plaży koło warszawskiego mostu Poniatowskiego znaleziono 15-metrowego wieloryba. Nasi czytelnicy szybko zorientowali się, że to sprowadzona przez „Przekrój” rzeźba belgijskiego kolektywu Captain Boomer.

 

Wystąpili: Zygmunt Bauman, Wanda Chotomska, Janusz Głowacki, Julia Hartwig, Wiesław Michnikowski, Wojciech Młynarski, Krystyna Sienkiewicz, Danuta Szaflarska, Zbigniew Wodecki i inni.

Czytaj również:

Służba duchom
i
Hector Hyppolite, „Damballah La Flambeau”, ok. 1945–1948; źródło: Wikipedia; domena publiczna
Wiedza i niewiedza

Służba duchom

Tomasz Wiśniewski

W kulturze zachodniej opętanie postrzegamy raczej w kategoriach psychopatologicznych. Tymczasem w społeczności Haitańczyków to fundamentalny element życia społecznego.

Według badań etnograficznych – prowadzonych przez Erikę Bourguignon w latach 70. XX w. – obejmujących 488 społeczeństw z całego globu 437 spośród nich miało zinstytucjonalizowane wzorce osiągania odmiennych stanów świadomości. Z tego aż 252 przypadki polegały na opętaniu: nawiedzeniu przez bóstwo, duchy, duchy zmarłych czy zwierząt. Rezultaty tych badań dają do myślenia, bo wskazują na pewną stałą, uniwersalną psychobiologiczną skłonność człowieka. Z porównań wynika, że to raczej nasza kultura, w której podobne zjawiska zostały zanegowane i zmarginalizowane – przynajmniej statystycznie rzecz biorąc – wyłamuje się z normy.

Czytaj dalej