Przekrój lata 2022
i
Messier 74, galaktyka spiralna w gwiazdozbiorze Ryb, Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, 2022 r. Zdjęcie: NASA, ESA, CSA, STScI; Processing copyright: Robert Eder
Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2022

Przekrój
Czyta się 4 minuty

2 czerwca

Uwaga! Breaking News! Nowy szef telewizji CNN zapowiedział, że stacja rezygnuje z pasków z napisem „Breaking News”. Chyba że jakaś wiadomość będzie rzeczywiście przełomowa!

4 czerwca

Iga Świątek po raz drugi zwycięża w turnieju wielkoszlemowym na kortach Rolanda Garrosa w Paryżu i pozostaje najlepszą tenisistką na świecie.

11 czerwca

„Mówili mi, że jestem świetną partią, więc postanowiłam sama tę partię złowić” – twierdzi 24-letnia Kshama Bindu, Induska, która poślubiła samą siebie podczas osobiście przeprowadzonej ślubnej ceremonii. To pierwszy przypadek sologamii w Indiach. Pani Bindu chce tym gestem podjąć walkę z podległością kobiet względem mężczyzn.

13 czerwca

Ostatnia duża dzika rzeka Europy, czyli Wjosa, pozostanie nienaruszona przez człowieka – zapowiedział rząd Albanii. Wzdłuż niej powstanie park narodowy.

Informacja

Z ostatniej chwili! To pierwsza z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

14 czerwca

Koniec kanadyjsko-duńskiej wojny o wyspę Hans. Spór trwał od 1971 r. i polegał na tym, że ekspedycje obu krajów usuwały z wyspy wrogą flagę, wbijały swoją oraz zostawiały dla przeciwnika butelkę przedniego trunku – dlatego mówiło się o „wojnie whisky”. Plan podziału wyspy oficjalnie zakończył zmagania. Trochę szkoda, bo był to piękny przykład tego, jak należy prowadzić wojny.

21 czerwca

Na wyspie Fernandina w archipelagu Galapagos znaleziono gigantyczną żółwicę z gatunku Chelonoidis phantasticus – pierwszy okaz od 1906 r. Samica liczy sobie 50 lat, więc długo udawało się jej unikać ludzi. Trudno się dziwić tej ostrożności, bo osobnik odkryty w 1906 r. został przez znalazców od razu uśmiercony. Czyżbyśmy zmienili się na lepsze?

23 czerwca

Ukraina i Mołdawia uzyskują status kandydatek do Unii Europejskiej.

27 czerwca

Niemiecka Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego, która zarządza najważniejszymi muzeami w Berlinie, zapowiedziała, że eksponaty wywiezione z państw afrykańskich podczas niemieckich rządów kolonialnych zostaną zwrócone. Już podjęto w tej sprawie rozmowy z Namibią, Tanzanią i Kamerunem.

28 czerwca

Breaking News! Eksperci potwierdzają, że bryła o wadze 64,2 kg z Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie w Gdańsku to najcięższy i największy znany bursztyn świata. Kolos pochodzi z Sumatry i jest nieprzezroczysty, więc kto wie, jakie wspaniałości mogą być zatopione w środku.

1 lipca

Z raportu opublikowanego w czasopiś­mie „Nature Food” wynika, że transport owoców i warzyw emituje ponad dwa razy więcej CO2 niż ich produkcja (m.in. z powodu bardzo emisyjnych chłodni). Dlatego choć roślinna dieta i tak pozostaje dużo bardziej ekologiczna niż mięso, dobrze byłoby jeść głównie produkty lokalne.

***

Po dwuletnim okresie przejściowym w Krakowie wchodzi w życie ustawa kraj­obrazowa, która kończy z reklamowym chaosem (piekłem?) w mieście. Kto zazdrości Krakowowi? Wpisujcie miasta.

***

Indie wprowadzają zakaz używania, produkcji oraz importu jednorazowych plastikowych sztućców, słomek, patyczków do balonów i lodów, a także folii do pakowania słodyczy i papierosów.

4 lipca

Dr hab. Mateusz Hołda z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego został prof. dr. hab. Mateuszem Hołdą. To wielkie osiągnięcie, zważywszy na młody wiek mianowanego – 29 lat! Jest on drugim w historii polskiej nauki profesorem przed trzydziestką.

5 lipca

W miejscowości Kankaanpää w Finlandii uruchomiono pierwszą na świecie baterię piaskową. Energia, pochodząca z tanich źródeł odnawialnych, przechowywana jest jako ciepło w izolowanym zbiorniku wypełnionym 100 tonami zwykłego piasku, który rozgrzewa się do 500°C. Cudownie prosty pomysł – zimą dowiemy się, na ile skuteczny.

6 lipca

Szkoccy aktywiści z miasta Langholm wykupili 4200 ha okolicznych wrzosowisk i lasu, by utworzyć rezerwat przyrody. Pieniądze – 6 mln funtów – zebrali dzięki prowadzonej z rozmachem zbiórce publicznej.

12 lipca

Ponad pół roku po wystrzeleniu i 15 lat po rozpoczęciu budowy Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba NASA opublikowała pierwsze zdjęcia wykonane po jego uruchomieniu. Warto było czekać. Dwa z nich znajdziesz w niniejszym numerze.

19 lipca

Włoch Giuseppe Paterno, emerytowany robotnik kolejowy, w wieku 98 lat otrzymał dyplom magistra historii i filozofii. Teraz, zdobywszy wykształcenie, bierze się do pisania swojej debiutanckiej powieści.

22 lipca

Kanadyjska firma TransPod rozpoczyna przedwstępne prace nad budową ultraszybkiej kolei poruszającej się w próżniowej tubie na poduszce magnetycznej. Dzięki radykalnie zmniejszonemu oporowi podróż z Calgary do Edmonton (300 km) ma zająć 45 minut przy niewielkim śladzie węglowym.

25 lipca

Breaking News! Czeska policja otrzymuje nowy radiowóz: ferrari 458. Ma on służyć do walki z nielegalnymi wyścigami, które są w Czechach plagą. Samochód został przejęty od przestępców i – po przemalowaniu oraz wyposażeniu – wyrzekł się mrocznej przeszłości, przechodząc na stronę stróżów prawa.

Od 26 lipca

Biedna, biedna Odra! W zatrutej przez ludzi rzece masowo ginie wszelkie życie.

9 sierpnia

Bartłomiej Kubkowski pokonuje wpław rekordową odległość w Bałtyku: 115 km. Planował dotrzeć z Kołobrzegu do Szwecji, ale po ponad 32 godzinach, ze względu na silne przeciwne prądy, wycofał się. Gratulujemy wytrwałości i rozsądku.

11 sierpnia

Proteza rogówki ze skóry świni przywraca wzrok – ogłosili szwedzcy naukowcy z Linköpings universitet, publikując wyniki przeszczepu u pierwszej dwudziestki pacjentów. Nowa metoda może pomóc ponad 12 mln ludzi na świecie.

1 września

Rząd Hiszpanii wprowadza – przynajmniej do końca roku – darmowe przejazdy kolejowe (na dystansach do 300 km), a także 30-procentową obniżkę cen publicznego transportu miejskiego w całym kraju. Ma to być pomoc dla obywateli wobec rosnących kosztów utrzymania.

Całe lato

Fale upałów w Europie. Temperatura na Wyspach Brytyjskich po raz pierwszy w historii pomiarów przekracza 40°C. Rekordowa spiekota w zachodniej Francji. W północnej Portugalii upał osiąga 47°C.

Każdy dzień i każda noc

Trwa wojna w napadniętej przez Rosję Ukrainie.

Czytaj również:

Zjednoczone stany umysłu
i
„Budda w młodości”, Odilon Redon, 1904 r./WikiArt (domena publiczna)
Pogoda ducha

Zjednoczone stany umysłu

Eddie Stern

O tym, że istnieje coś takiego jak joga, wiedzą wszyscy, ale wciąż mało kto umie wytłumaczyć, czym ona jest. Pomożemy.

Trudno mi oddzielić starożytną kulturę indyjską czy hinduską od praktyki jogi i nie jestem pewien, czy przemiana praktyki kontemplacyjnej, mistycznej, w zupełnie świeckie zajęcia fitness to dobry pomysł. Gdy usuniemy z praktyki aspekt kontemplacyjny, to czy można ją wciąż nazywać jogą? Z drugiej strony joga sama dowiodła, że jest czymś ponad przekonaniami religijnymi i że sięgają po nią ludzie reprezentujący najrozmaitsze religijne nurty i także ci niereligijni, którzy praktykują jogę, bo uspokaja umysł, redukuje stres i sprawia, że czują się czystsi wewnętrznie. Pewien pastor, który ćwiczy ze mną, wykorzystuje czas, gdy wykonuje się głębokie oddechy pod koniec praktyki, do refleksji nad niedzielnym kazaniem. Rabin podczas praktyki odnajduje cichą przestrzeń, której nie daje mu modlitwa mówiona. Wszystkie tradycje judeochrześ­cijańskie mają odgałęzienia mistyczne, w których poszukuje się bezpośredniej relacji z bóstwem, ale często uważa się je za marginalne.

Czytaj dalej