Wystawa jubileuszowa Eryka Lipińskiego

Od kwietnia do czerwca w muzeum przy Koziej 11 w Warszawie będzie można zobaczyć dwie ekspozycje składające się na wystawę jubileuszową: Miej oko. Teodor i Eryk Lipińscy oraz Zrobiłem projekt. Grafika użytkowa Eryka Lipińskiego.

Doskonale znany czytelniczkom i czytelnikom „Przekroju” Eryk Lipiński (1908–1991) był jedną z najbarwniejszych postaci rodzimego powojennego życia kulturalnego. Rysownik, satyryk, plakacista, projektant, scenograf, współtwórca „Szpilek”. Jeden z inicjatorów Międzynarodowego Biennale Plakatu, a także Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce. Stały współpracownik kabaretu Dudek. Założyciel Muzeum Karykatury, jednej z pierwszych na świecie instytucji tego typu. W 1991 r. otrzymał tytuł Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

– Chcemy uczcić pamięć naszego patrona i we współpracy z dziećmi Eryka, Zuzanną Lipińską oraz Tomaszem Lipińskim, przygotowaliśmy dwie wystawy – opowiada dyrektor Muzeum Karykatury Paweł Płoski. – We wspomnieniach o Eryku Lipińskim powtarzają się słowa podziwu dla jego zdolności organizacyjnych. Umiejętnie nadawał kształt pomysłom. Był w odpowiednim miejscu w odpowiedniej chwili. Znał wszystkich i wszyscy go znali. Ale jeszcze jedno decydowało o powodzeniu kolejnych projektów: Eryk Lipiński żywo interesował się twórczością innych artystów, cieszył się nią. Jego najważniejsze pomysły miały ten podstawowy walor – tworzyły przestrzeń dla innych: czy poprzez łamy czasopisma, czy poprzez wystawy. Była w tym nadzwyczajna hojność: czasu, sił, uwagi – podsumowuje dyrektor.

Wystawa jubileuszowa prezentuje Eryka Lipińskiego w nowatorski sposób, z zupełnie nowej perspektywy. Z jednej strony w kontekście relacji z ojcem, Teodorem, także rysownikiem i kolekcjonerem. Z drugiej ­– ukazując wszechstronność Eryka Lipińskiego jako projektanta, rysownika, ilustratora i plakacisty.

Miej oko…

Poza więzami rodzinnymi ojca i syna łączyły sztuka, zamiłowanie do karykatury, jak również pasja kolekcjonerska. Obaj byli nie tylko autorami karykatur, lecz także interesowali się historią tej dziedziny twórczości.

Nie wszyscy bowiem zdają sobie sprawę, że ojciec Eryka też był malarzem oraz twórcą karykatur portretowych i rysunków satyrycznych. Urodzony w 1871 r. Teodor zdobył wykształcenie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod okiem samego Józefa Mehoffera. Zawód ojca i jego działalność z pewnością nie pozostawały obojętne na dorastającego w artystycznej atmosferze Eryka, który – jak wynika z jego wspomnień – bardzo szybko zainteresował się sztuką i postanowił związać z nią swoje dorosłe życie.

– Miej oko to wystawa będąca pierwszą próbą zaprezentowania relacji artystycznych łączących Teodora i Eryka Lipińskich – opowiada kurator Piotr Kułak. – W przypadku tej ekspozycji uwaga skupiona została głównie na wskazaniu punktów stycznych i momentów przenikania się twórczości obu artystów. Miej oko to także hołd złożony Teodorowi, którego należy uznać za „ojca duchowego” Muzeum Karykatury. To właśnie jego pasja kolekcjonerska, zaszczepiona w Eryku, doprowadziła do utworzenia w 1978 r. tej wyjątkowej instytucji – podsumowuje.

– Zaprezentowany na wystawie bogaty materiał dowodzi, że grafika użytkowa Lipińskiego, przepełniona Erykowym poczuciem humoru, pozwala dostrzec, jak przez kolejne dziesięciolecia kształtował się specyficzny język wypowiedzi artysty oraz w jak dużym stopniu oddziaływały na niego zmiany zachodzące w ówczesnej sztuce – dodaje kurator.

Program towarzyszący

W pierwszych dniach trwania wystawy, 4 kwietnia o 18.00, odbędzie się spotkanie wokół Ha-Gi, czyli Anny Gosławskiej-Lipińskiej – wspaniałej ilustratorki i graficzki. Udział w wydarzeniu wezmą Zuzanna Lipińska, córka artystki, oraz Agata Napiórska – autorka niedawno wydanej książki Ha-Ga. Obrazki z życia (wyd. Marginesy). Podczas spotkania planowana jest licytacja oryginalnych prac rysowniczki, którą poprowadzi Michał Sufin z Klubu Komediowego.

Podczas trwania wystawy odbędą się również wykłady: O kapitanie Eryku i admirałach Anity Wincencjusz-Patyny (11 kwietnia), Eryk Lipiński na wojnie okładek – dr. Piotra Rypsona (18 maja) oraz wykład Ryszarda Kajzera (6 czerwca).

W sobotę 22 kwietnia po jubileuszowych wystawach zainteresowanych oprowadzi Marcin Wicha, z kolei 20 maja oprowadzanie kuratorskie będzie miał dr Piotr Kułak.

25 maja odbędzie się zaś spotkanie wspomnieniowe o Eryku Lipińskim, do którego zostali zaproszeni m.in. Zuzanna Lipińska, Tomasz Lipiński, Ferdynand Ruszczyc oraz Mieczysław Wasilewski.

W weekend 15–16 kwietnia w Lengrenówce – pracowni Muzeum Karykatury – Patryk Mogilnicki poprowadzi piętnastogodzinne autorskie warsztaty poświęcone projektowaniu książek.

Wydawnictwa jubileuszowe

Z okazji wystaw jubileuszowych w sprzedaży pojawią się dwa obszerne katalogi z pracami zarówno Teodora Lipińskiego, jak i Eryka Lipińskiego. Dodatkowo we współpracy z magazynem „Zwykłe Życie” w połowie kwietnia wyjdzie specjalny numer poświęcony „Szpilkom” i dokonaniom polskich artystów karykatury – „Zwykłe Życie x Szpilki”.

Muzeum Karykatury w Warszawie, ul. Kozia 11

Czas trwania wystawy: 1 kwietnia–18 czerwca 2023 r.

Kurator: dr Piotr Kułak

Muzeum jest czynne we wtorek, środę, piątek oraz w weekendy od 10.00 do 18.00, w czwartek od 12.00 do 20.00. Bilet normalny – 15 zł, ulgowy – 10 zł; we wtorki wstęp bezpłatny.

Muzeum Karykatury jest instytucją kultury m.st. Warszawy.

Patroni wystawy: SPAK, ZAiKS.

Patroni medialni: NN6T, „Przegląd”, „Przekrój”, „Retro”, TVP Kultura, „Zwykłe Życie”.

Więcej o wystawie na stronie www.muzeumkarykatury.pl.

Data publikacji: 27.03.2023