Nauka

Procesy klimatyczne mają swoje punkty krytyczne, zza których nie ma powrotu. Gdy krańce lodowców na Antarktydzie cofną się za daleko w głąb lądu, ich topnienia nie da się powstrzymać, nawet jeśli temperatura nie będzie już rosnąć. Ziemia zmieni się wtedy nie do poznania – mówi fizyczka atmosfery, autorka „Książki o wodzie” Aleksandra Kardaś. Rozmawia Łukasz Saturczak

Co oznacza zabranie królowej z ula? Dlaczego powinniśmy dać szansę dzikim zapylaczom? Jak telefonia komórkowa wpływa na pszczoły? O podglądaniu najważniejszych owadów na świecie i badaniu wchłaniania przez nie pestycydów opowiada dr Bartosz Piechowicz. Rozmawiała z nim Berenika Steinberg

Mają niebieską krew, trzy serca i zdecentralizowany układ nerwowy. Pozdrawiają się, przybijając piątkę, ale uwaga – plują na tych, których nie lubią. Z prof. Peterem Godfreyem-Smithem, który bada, jak to jest być ośmiornicą, rozmawia Agnieszka Fiedorowicz

Z Tomaszem Mrozkiem, badaczem Słońca, o koniecznej roli ciemności w życiu naszym i planety rozmawia Anna Orłowska

Wycinką nie zatrzymamy zmian klimatycznych, a więc i kornika drukarza w Puszczy Białowieskiej – uważa prof. Tomasz Mokrzycki z Katedry Ochrony Lasu i Ekologii Wydziału Leśnego SGGW, z którym o sekretnym życiu drukarza i innych korników (także pożytecznych), rozmawia Michał Książek

Podczas studiów wyobrażaliśmy sobie geny jak w tym wierszyku Juliana Tuwima: „Murarz domy buduje/Krawiec szyje ubrania”. Tymczasem gen produkuje często więcej niż jedno białko – te białka zaś oddziałują ze sobą. W związku z tym białko, które wpływa na kolor skóry, może wpływać też na coś innego. Jeśli zmienilibyśmy gen, który wpływa na metabolizm, bo chcemy być piękni i smukli, możemy też wpłynąć na inne rzeczy. Tak jak ze zmodyfikowaną genetycznie, wybitnie inteligentną myszką, która była bardzo wrażliwa na ból. Nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić efektów manipulacji w naszych genach. Na całe szczęście! – mówi Ewa Bartnik z Instytutu Genetyki i Biotechnologii, profesor nauk biologicznych, popularyzatorka nauki. Rozmawia Agnieszka Drotkiewicz

O pijanych fotonach i słuchaniu słonecznych pomruków z doktorem Pawłem Presiem, astronomem z Uniwersytetu Wrocławskiego, rozmawia Jan Pelczar

Z Magdaleną Braum, prymatologiem i weterynarzem w rezerwacie Gombe w Tanzanii, rozmawia Agnieszka Wójcińska

Właśnie dlatego, że sztuczna inteligencja ma taki przemożny wpływ, tak bardzo się rozprzestrzeniła i będzie zmieniać tak wiele dziedzin, dobrze byłoby mieć do dyspozycji jakieś ramy normatywne i etykę sztucznej inteligencji. Nie chodzi tylko o wyliczenie, co wolno, a czego nie wolno, bo to nie jest kwestia ograniczeń. Chodzi również o otwieranie nowych możliwości – mówi prof. Luciano Floridi, włoski filozof, wykładowca Oxford University. Rozmawia z nim kurator Festiwalu Przemiany w Centrum Nauki Kopernik Adam Mandziejewski

Z dr Janem Chwedeńczukiem, fizykiem z Uniwersytetu Warszawskiego, o mechanice kwantowej, przypadku, konieczności, Buddzie, Dostojewskim i Woodym Allenie rozmawia filozof z redakcji „Przekroju” Tomasz Stawiszyński

Z dr Boguchwałą Tuszyńską, specjalistką od pisma i kultury Majów o kulturze i historii tego ludu rozmawia Łukasz Kaniewski

Jestem absolutnie przekonany, że życie jest zjawiskiem naturalnym, które można precyzyjnie opisać i zrozumieć w sposób naukowy. Bez żadnej metafizyki, bez boskiej interwencji – mówi Jack Szostak, laureat Nagrody Nobla. Rozmawia z nim Tomasz Stawiszyński

Podczas spotkania z duchem należało zaczekać aż to on pierwszy odezwie się, a potem nie odpowiadać, a już broń Boże wdawać się z nim w dyskusję. Trzeba było go tylko wysłuchać i zastosować się do jego ewentualnej prośby. Halloween jest więc w opozycji do dawnych wierzeń – mówi specjalizująca się w antropologii społeczności rybackich i postimigranckich dr hab. Anna Kwaśniewska. Rozmawia – Aleksandra  Kozłowska

O tym, jak sprawił radość Davidowi Bowiemu, i o doświadczeniu, które dzieli z Hermaszewskim, opowiada Chris Hadfield, kanadyjski astronauta (z wąsami). Rozmawia z nim Łukasz Kaniewski

Czy zaczniemy mówić: „zagrożony jak wilk”? Zmienia się nasze podejście do natury, rozumiemy, że należy ją chronić. Jednak język długofalowo projektuje zmiany i nie znosi odgórnych regulacji. Choćby takiej: ponieważ to nie fair wobec zwierząt, od dziś nie używamy krzywdzących je zwrotów. Od razu 30 takich powstanie. Jako wyraz oporu. Wywiad z dr Małgorzatą Klinkosz przeprowadziła Aleksandra  Kozłowska

Z okazji Światowego Dnia Mokradeł przypominamy wywiad o roli tychże w organizmie naszej planety. Z biologiem dr hab. Wiktorem Kotowskim rozmawiał Tomasz Stawiszyński

Skoro smutek może stać się destrukcyjny i paraliżujący, to może warto też nauczyć się go tolerować. Z Jonathanem Rottenbergiem, psychologiem, autorem głośnej książki „Otchłań. Ewolucyjne źródła epidemii depresji”, rozmawiają Cveta Dimitrova i Tomasz Stawiszyński

„Pojęcie postprawdy wzięło się nie wiadomo skąd i od razu skolonizowało znaczną część publicznego dyskursu. Ja jednak mam do niego stosunek ostrożny. Przede wszystkim – gdybyśmy żyli w świecie post­prawdy, nie znalibyśmy przecież nawet takiego pojęcia." Z jednym z najważniejszych socjologów, Anthonym Giddensem, rozmawia Tomasz Stawiszyński