Kwartalnik "Przekrój" w wersji online

Wiersz z tomiku „Sad rozstajny”. Bolesław Leśmian

Przypominamy, co się działo w 2022 roku. Przekrój 

Fragment „Córki rzeźbiarza” ilustruje Joanna Grochocka 

Tajemniczy tort z wieloma świeczkami okazał się zaskakująco smaczny. Mateusz Kołczinger

Zbigniew Lengren był jednym z najważniejszych rysowników i satyryków „Przekroju”, twórcą serii rysunkowej o profesorze Filutku i psie Filusiu. O tym, jak wyglądały święta Bożego Narodzenia w jego rodzinie, opowiada córka artysty Katarzyna Lengren

Jeśli chcesz komuś pomóc, nie stosuj złotych zasad i nie wierz w oczywiste prawdy. Cały czas sprawdzaj i pytaj – radzą Esther Duflo i Abhijit V. Banerjee, nobliści, badacze współczesnego ubóstwa. Paulina Wilk

Nawet superkomputer marzy, by czasem przegrać z kimś mądrzejszym. Mateusz Kołczinger

Kiedy pewnego razu ktoś pochwalił jego nieszablonowe myślenie, zdziwił się, że w tej dziedzinie w ogóle istnieją jakieś szablony. James Lovelock – wynalazca, naukowiec, a przede wszystkim jeden z autorów teorii Gai. Łukasz Kaniewski

Wiara w jedynego Boga to córka największej rewolucji w historii religii. I choć od czasu tamtego przewrotu świat zmienił się nie do poznania, to biblijny Bóg wciąż przypomina starożytnego despotę. Tomasz Wiśniewski

Oto historia pełna tajemnic: niezwykłe odkrycie na pustyni, zagadkowa sekta, wojny starożytne i nowożytne, poszukiwanie skarbów oraz międzynarodowy skandal. Aleksandra Woźniak-Marchewka

Kiedy wojna trwa latami, tortury i śmierć bliskich osób stają się częścią codzienności. Zupełnie inaczej niż miłość, która w skonfliktowanym świecie prawie zawsze jest czymś nieodpowiednim. Rafik Schami 

Aleppo było misternym gobelinem utkanym z gwaru, tłumu, chłodnych podwórek, świątyń i łaźni, historii i teraźniejszości. Wspólnotą. Kilka lat temu jego stragany zmieniły się w okopy, a ogrody – w cmentarzyska, ale w miejscu nadzieja nie umiera nigdy. Paulina Wilk

Wiersz z tomiku „Brzytwa okamgnienia”. Jacek Dehnel

Przewodniki po krajach i miastach kupuje się z myślą o wyjeździe. Są zwykłą użyteczną rzeczą, taką jak mapa albo bilet. Swoją sekretną wartość ukazują dopiero, gdy do opisanych miejsc pojechać już nie można. Pisze Andrzej Muszyński

Metropolie i opowieści zawsze są tworzone przez zwycięzców, dla zwycięzców i zgodnie ze świadectwami zwycięzców. Izraelski architekt odkrywa kulisy powstania białego, modernistycznego Tel Awiwu. Sharon Rotbard

Mohsin Hamid stworzył literacką wizję świata, w którym ludzi przestaje różnić kolor skóry. Jednak jego „The Last White Man” nie jest ani bajką, ani dystopią. To ujęta w powieściowe ramy refleksja nad tym, co buduje bliskość między ludźmi. Paulina Wilk

Mieszkańcy Wadi al-Ujun nie znają strachu ani chciwości, żyją w pokoju, ufają losowi. Jacy to dziwni ludzie – mówią kupcy, których karawany przechodzą tędy w drodze do prawdziwego świata. Abd ar-Rahman Munif

Czego tu nie ma: najlepsze pasty na świecie, wyborne przekąski, niespotykane nigdzie indziej słodycze! Na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego je się tak różnorodnie i smacznie, że aż żal odchodzić od stołu. Piotr Ibrahim  Kalwas

Jonathan Sacks twierdził, że dobre życie składa się z miłości i pracy. Przekroczył ramy judaizmu, stając się przewodnikiem dla każdego. Agnieszka Drotkiewicz

Nieszczęsna Rachela, żona handlarza diamentów, każdego dnia czeka na wieści o synu i w głębi serca spodziewa się najgorszego. Tymczasem zbliża się święto Pesach – upamiętnienie czasu, gdy Bóg, zsyłając egipskie plagi, oszczędził dzieci Izraelitów. Ester Singer Kreitman

Kiedy odchodzi bliska osoba, swoją obecnością możemy ulżyć jej w chorobie. Ram Dass

Wdech – wydech – wdech. Mantra świadomego oddechu może pomóc nam odkryć wszystkie wymiary rzeczywistości. Ram Dass

Czasem w niedoli najwięcej ulgi może nam przynieść spotkanie z nieznajomym człowiekiem. Will Buckingham

Gdy wcześniaki są przytulane, szybciej rosną, zdrowieją i nabierają sił. Ale serdecznych objęć potrzebują wszyscy, bez względu na wiek. Berenika Steinberg

Inspiracje na tegoroczny karnawał przedstawia kolektyw Wszystko Będzie Dobrze

„Jeśli chcesz, aby twoje dzieci były inteligentne, czytaj im bajki. Jeśli chcesz, aby były bardziej inteligentne – czytaj im więcej bajek” – Albert Einstein. Przekrój 

Czułość, bezinteresowność, akceptacja to tylko niektóre z bezcennych elementów międzypokoleniowej wymiany darów. Jednym czas ofiarowuje przeszłość, drugim – przyszłość. Wojciech Bonowicz

Krótką lekcję historii przedstawia humorystyczno-pedagogiczny kolektyw Wszystko Będzie Dobrze

Od dawna podejrzewaliśmy, że niektóre żółwie, ryby, drzewa czy morskie bezkręgowce się nie starzeją, ale zakładaliśmy, że są to raczej wyjątki od reguły. Dziś wiemy, że wiecznie młode gatunki są równie powszechne jak te, które ulegają upływowi czasu. Adam Zbyryt

Potężne i silne, a przy tym kosmate i słodkie. Chyba że staną nam na drodze. Wtedy postrzegamy je jako dzikie bestie. Niedźwiedzie budzą w nas jednocześnie fascynację i strach. Jeśli chcemy je chronić, musimy to robić mądrze. Anna Maziuk

Stał i węszył, potężnym łbem zwrócony w naszą stronę. Dzieliło nas tylko 200 m kamienistej plaży. Gdyby chciał, dopadłby nas w kilkanaście sekund. Miałem nadzieję, że nie będzie próbował, bo za nic w świecie nie chciałem do niego strzelać. Pisze Mikołaj Golachowski

W środku lasu deszczowego Great Bear żyją niedźwiedzie jak z bajki. Białe (choć nie polarne), odcinają się na tle soczystej zieleni. Ich wyjątkowe umaszczenie przynosi korzyści wszystkim mieszkańcom tego zakątka świata. Kamila Kielar

Dlaczego niedźwiedź nazywa się niedźwiedziem? Marcin Orliński

Niedźwiedź karpacki nie lubi pokazywać się ludziom, woli schodzić im z drogi. I mądry człowiek nie będzie go szukał. Wystarczy mu, że natknie się na ślad misich pazurów, by poczuć respekt. Przypominamy, co o niedźwiedziach pisała Simona Kossak

Czy tkwiąc w ciemnościach, jesteśmy pozbawieni nadziei na światło? A może to właśnie w mroku jest nadzieja. Andrzej Muszyński

Lepiej nie ufać bezgranicznie swoim oczom. Łatwo dają się oszukać, choćby największej szachrajce wśród barw – bieli. Szymon Drobniak

Starożytni Rzymianie wierzyli w moc wróżebnych kości z kryształu górskiego. Doradca brytyjskiej królowej Elżbiety I konsultował sprawy wagi państwowej z kryształową kulą. Wiara w niezwykłe właściwości tej odmiany kwarcu trwa przez stulecia. Tomasz Wichrowski

Kameralne i wielobarwne niczym biel miniaturki przenika ton refleksji o okruchach życia miasta, przemijaniu oraz istnieniu – niekoniecznie tylko w jego czarno-białych odcieniach. Han Kang

Zima – podobnie jak wiosna, lato i jesień – sprzyja lekturze haiku. Oto wybrane przez nas utwory na tę porę roku.

W centrum średniowiecznej Kukanii, baśniowej krainy dostatku i beztroski, znajdował się wulkan, z którego płynął ser – i każdy mógł go jeść tyle, ile chciał. W takim raju nie mogło go zabraknąć. Przez całe stulecia uznawano, że szczęście bez mleka i jego przetworów to ledwie połowa szczęścia. Łukasz Modelski

Jak wykorzystać kolor biały w towarzyskich aktywnościach – radzi humorystyczno-wodzirejski kolektyw Wszystko Będzie Dobrze

W orzeźwiającym, kwaskowatym smaku twarogu można się zakochać. Choć pewnie nie od pierwszego wejrzenia, ale za to na zawsze. Michał Korkosz

Zapewnia ludziom zdrowie i długie życie, obdarza miłością i współczuciem. Potężna Biała Tara zajmuje w buddyjskiej religii szczególne miejsce. To czuła bogini matka, której miłość okazuje się silniejsza niż śmierć. Jednocześnie – jak to już bywa z bóstwami w buddyzmie – jest po prostu częścią ludzkiej natury. Aleksandra Woźniak-Marchewka

Słowiański folklor był pełen znachorek, zielarek, szeptuch i czarownic. Kobiet obdarzonych wiedzą, która przekraczała ówczesne rozumienie świata. Istnieją do dziś – autorowi niniejszego tekstu było nawet dane poznać jedną z nich. Tomasz Wiśniewski

Margaret Alice Murray, XIX-wieczna brytyjska egiptolożka i folklorystka, uważała, że w Europie przez stulecia istniała tajemna pogańska religia, której wyznawczyniami miały być palone na stosach czarownice. Alice Tarbuck

Przez całe wieki siły, natura była utożsamiana z kobiecą mądrością. Karmiła i dawała schronienie. Zmiana myślenia nadeszła wraz z renesansem. Paradoksalnie to człowiek humanizmu uwierzył, że jest w stanie okiełznać dziką przyrodę – a co więcej: że wyjdzie mu to na dobre. Mona Chollet

Kopernik może nie była kobietą, ale w XVII w. w Świdnicy działała nie mniej zdolna astronomka. O Marii Cunitz słychać nawet w kosmosie – imię genialnej Ślązaczki nosi nawet jeden z kraterów na Wenus. Jan Pelczar

Altruizm ma więcej wspólnego z naturalnym instynktem przetrwania niż z ludzką szlachetnością (i to jest bardzo dobra wiadomość). Maciej Świetlik

Jak wspólnie działać i być? Oto pytanie na dzisiejsze czasy. Historia zna wiele odpowiedzi. Urszula Jabłońska

Obchodzenie świąt może dziś bardziej kojarzyć się z teatralnym spektaklem niż aktem, w którym coś wydarza się naprawdę. Mircea Eliade zaproponował jednak teorię pozwalającą zrozumieć zarówno sens religijnego rytuału, jak i pewną uniwersalną skłonność ludzkiego umysłu. Tomasz Wiśniewski

Sprawdź, czy jesteś bardziej Wigilią czy Poniedziałkiem Wielkanocnym. Wszystko Będzie Dobrze

Do dziś w niektórych kościołach oraz wspólnotach religijnych okadza się nimi domostwa i ołtarze. Łukasz Łuczaj

Surowa przypomina kalarepę, a ugotowana – pasternak. Choć zdrowa i smaczna, brukiew kojarzy się też z głodem, biedą i krzywdą. Olga Drenda

Żyjesz na jednej planecie z ludźmi. Ludzie jak to ludzie – wcześniej czy później musieli zainteresować się Tobą jako pożywieniem. Duże złociste jagody nie mogły umknąć ich uwadze. Dominika Bok

Sezonowo, lokalnie i prosto. Wystarczy, że zastosujemy się do tych trzech wytycznych, a nasz posiłek będzie pełnowartościowy i ekologiczny. Nie będzie też nam groziła pokarmowa nuda, bo każda pora roku, również zima, ma swoje przysmaki. Łukasz Nowacki

Gdy przyjrzymy się uważnie obrazom dawnych mistrzów, możemy uchwycić wiele zaskakujących szczegółów botanicznych, a także zobaczyć, jak wyglądało życie codzienne przed wiekami. Co wyczytamy z „Pejzażu leśnego” Abrahama Govaertsa? Michał Książek

Pegaz nadfruwa już po raz dwudziesty! Ihaha! Marcin Orliński

Porady na koniec roku przedstawia kolektyw Wszystko Będzie Dobrze

Dla odmiany w tym roku kłócimy się o rzeczy ważne – o czym pisze w wierszu Marcin Orliński

O niecodziennej rozrywce pisze