Kwartalnik "Przekrój" w wersji online

W Afryce dawne kolonialne układy gospodarcze wciąż mają się świetnie. O tym, jak jest i co zrobić, żeby było lepiej, opowiada mieszkająca w Wybrzeżu Kości Słoniowej pisarka Waithera Sebatindira

„Jesień ta jest wielkim, wędrownym teatrem kłamiącym poezją” – pisał mistrz wyobraźni i słowa z Drohobycza. Fragment prozy Brunona Schulza ilustruje Joanna Grochocka 

Wesołe, smutne, dobre i złe, dziwne i niedziwne wiadomości wybrane dla Państwa przez redakcję „Przekroju”. Przekrój 

Co powiecie, Drodzy Czytelnicy, na omułki i niebajki? Nowe gatunki literackie przedstawia Marcin Orliński

Mniejszych nie ma! Tylko w „Przekroju”: najkrótsze nowelki kolektywu Wszystko Będzie Dobrze

Wiara w to, że na zło i agresję trzeba odpowiadać dobrem, nie bierze się z naiwności, lecz z doświadczenia. Wywiad z turecką pisarką Ece Tumelkuran – nie tylko o potrzebie zmiany sposobu uprawiania polityki – przeprowadziła Paulina Wilk

Na spotkania z przedstawicielami globalnego imperium przychodził w sandałach, okryty pasem ręcznie tkanej bawełny. Mówił, że Indie mają dość ziemi, by nakarmić i ubrać swoich obywateli. Nie ufał masowej produkcji i globalizacji. Wierzył w samodzielność małych wspólnot, w ekonomię pozbawioną chciwości i przemocy. Co dziś radziłby nam Mahatma Gandhi? Paulina Wilk

Przedstawiamy rozmowę z prof. Marią Weber, specjalistką od ekonomii późnego kapitalizmu. Minuta zainwestowana w czytanie może odmienić Państwa życia całkowicie. Tomasz Wiśniewski

Antykapitalizm ma długą tradycję i różne oblicza. Praca na roli także. Łączy je John Seymour – „ojciec samowystarczalności”. Dominika Bok

Teneryfa kojarzy się z masową turystyką, ale ma też mniej oczywiste strony. W jej niedostępnych rejonach tworzą się samowystarczalne, alternatywne społeczności. Składamy wizytę jednej z nich. Maria Górz

Niezależne byty w naszym świecie, i nie tylko. Wszystko Będzie Dobrze

Nigdy nie okazuj zazdrości, zawsze mów, że rozumiesz. Rady od kolektywu humorystyczno-psychologicznego Wszystko Będzie Dobrze

Dojrzałość jest wędrówką. Przypomina podróż duchową, którą odbył bohater „Boskiej komedii” Dantego. O tym, jak niełatwa to droga, mówi Kajetan Giziński

Sonda „Przekroju”! Uważny czytelnik rozpozna w rozmówcach naszych autorów! Wysondowała Ewa Pawlik

Zjazd Światowego Towarzystwa Etymologicznego poświęcony dojrzałości odbył się w Bratysławie i miał burzliwy przebieg… Wszystko Będzie Dobrze

Co zwierzęta dostają od rodziców? Jedne pożywienie, drugie umiejętności i wiedzę, jeszcze inne wsparcie emocjonalne – jak szympansy, których dorosłe samce w ciężkich chwilach szukają pociechy w ramionach mamy. Mikołaj Golachowski

17 jesiennych sylab, nadesłanych przez naszych Czytelników.

Ptaki i pszczoły zawsze odnajdują drogę. To mistrzowie nawigacji. Jak one to robią? Kathryn Schulz

Niegdyś wierzono, że piec i strych zamieszkują demony, o które należy dbać. Dom żył, a także umierał wraz z człowiekiem. I był odzwierciedleniem kosmosu. Pisze Ewa Pluta

Lubimy fantazjować o zaawansowanych wynalazkach przyszłości. Tymczasem największa rewolucja technologiczna w historii dokonała się prawdopodobnie dawno temu. Na czym polegała i komu ją zawdzięczamy? Wyjaśnia Tomasz Wiśniewski

Najlepsze (i za darmo!) porady kolektywu fachowców Wszystko Będzie Dobrze

Poezja to kosmos! Przedstawiamy wiersz z tomu „Napój cienisty” (1936), którego autorem jest Bolesław Leśmian

Ponad pół wieku temu filozofka Hannah Arendt, pisząc o podboju kosmosu, stwierdziła, że oto osiągnęliśmy punkt krytyczny, po którego przekroczeniu człowiek staje się produktem człowiekopodobnym, pozbawionym więzi z Ziemią i społeczeństwem. Jak wybrzmiewają jej słowa dzisiaj, w czasach Elona Muska i innych kosmicznych kowbojów? Shoaib Shafi

Żeby powstał dom, który zaspokoi wszystkie potrzeby swoich mieszkańców, trzeba go sobie najpierw starannie wymyślić. O własnym, projektowanym przez lata permakulturowym siedlisku marzeń opowiada Łukasz Nowacki

Kto mieszkał w domku na drzewie (podpowiedź: Johann Wolfgang von Goethe), a kto w beczce (podpowiedź: Diogenes). I gdzie mieszkała Orzeszkowa (podpowiedź: na pewno nie nad Niemnem)? Wszystko Będzie Dobrze

Antoninę wysiedlono z rodzinnego Powroźnika. Jej córka i wnuczka urodziły się już na Dolnym Śląsku. Dziś wszystkie trzy mówią, że są i Polkami, i Łemkiniami. Warto poznać ich historię, zwłaszcza teraz, gdy na świecie znów mnożą się podziały, a rządy różnych krajów wyznaczają kolejne granice. Aleksandra Woźniak-Marchewka

Jak podnieść swoją rynkową wartość i rozwijać się, nie zapominając oczywiście o solidnych fundamentach? Radzi kolektyw Wszystko Będzie Dobrze

Może nie mieć ścian, a wibrować życiem. Albo odwrotnie – solidnymi murami chronić letarg. O tym, jak mieszkają najubożsi z ubogich i jak to jest nie mieć swojego miejsca na Ziemi, pisze Paulina Wilk

Matczyzna to emocjonalna i cielesna przestrzeń, która pojawia się w życiu o wiele wcześniej niż ojczyzna. Nasze skojarzenia smakowe są nierozerwalnie związane właśnie z nią. Renata Lis

Zamiast kebabu i napoju energetycznego – pasztet z fasoli i sos pomidorowy. Do tego chochla poczucia sprawczości i szczypta wiary w siebie. Efekt: łatwiejszy start w dorosłość. Fundacja Samodzielność od Kuchni pomaga wychowankom domów dziecka, ucząc ich gotowania. Agnieszka Fiedorowicz

Bakłażan to trudny kochanek. Na surowo jego mdłe ciało jest zwarte i gąbczaste. Choć bywa gorzki, może wskazać drogę na wyżyny kulinarnych rozkoszy. Michał Korkosz

Kuchnie wszystkich krajów Azji Wschodniej mają pewne cechy wspólne. Oprócz sosu sojowego używa się tam dzikich roślin jadalnych, między innymi pastorałów (młodych pędów) orlicy, kwiatów liliowców, cebuli lilii i korzeni łopianu. Łukasz Łuczaj

Z czego składa się ludzki organizm? Dla ścisłowców – garść informacji. Dla humanistów – wierszyki. Autorem opracowania jest nasz niezastąpiony redaktor działu naukowego i zarazem literat Łukasz Kaniewski

Fragment z książki „Kosowska kuchnia jarska”, której autorką jest Romualda Tarnawska

Arne Naess, twórca pojęcia głębokiej ekologii, już pół wieku temu pisał, że antropocentryzm musi odejść. Zaproponował lepiej urządzony świat, w którym wszystkie formy życia mają równe prawa. Andrzej Kula

Na początku pandemii Nikola Dominici otworzył w Miami wegańską restaurację i na jej potrzeby hoduje grzyby. Ponad 7 ton miesięcznie! Ewa Pawlik

Czy próbowaliście hodować grzyby? To co innego niż klasyczne ogrodnictwo, ale może dać dużo radości. Do mykoogrodnictwa zachęca Łukasz Nowacki

„Octować” można wszystko, co znajdzie się na naszej drodze. Kwiaty, rośliny łąkowe, chwasty, zioła, jagody, owoce, korzenie i kłącza. Dlaczego warto, wyjaśnia Dominika Bok

Jej owoce można zbierać już we wrześniu, gdy pięknie się wybarwią. Pozostają na krzewinkach nawet do końca zimy. Dominika Bok

Macie dość przetworzonej żywności? Oto potrawa, która towarzyszy ludzkości od epoki kamienia gładzonego. Dominika Bok

W angielskim jedna z potocznych nazw lawendy to elfi liść. I może dzięki tej wdzięcznej nazwie łatwiej się przekonać do olejku lawendowego – a warto, bo działanie ma zacne i wszechstronne. Dominika Bok

To proste ćwiczenie oddechowe rozluźni cię i pomoże przetrwać monotonne jesienne wieczory. Dominika Bok

…zrób sobie z nich kosmetyk! Oto prosty domowy sposób na peeling w duchu zero waste. Dominika Bok

Barwy wpływają na nasze samopoczucie. Można je wykorzystać do diagnostyki, a nawet – jak w Indiach – do uzdrawiania. Dominika Bok

Ziemia, woda, ogień, powietrze i przestrzeń. Tych pięć żywiołów natury jest według tybetańskiej kultury istotą wszystkiego. Procesy, które między nimi zachodzą, tworzą wszechświat – i nasze życie. Dominika Bok

Grzyby o psychoaktywnej mocy odegrały dużą rolę w historii naszego gatunku i planety. Maciej Świetlik

Geniusz czy austriacki Don Kichot? Cokolwiek powiemy o wynalazkach Wiktora Schaubergera, pewne jest to, że był człowiekiem, który wyprzedzał swoje czasy – zarówno pod względem wizji technologicznych, jak i wrażliwości na naturę. Monika Waraxa

Razem z innymi bukami tworzy buczynę, która nierzadko strzeże lasu przed lawinami i uderzeniami wiatru. Szkoda, że nie przed Lasami Państwowymi. Michał Książek

Na terenie skweru Strehla w Warszawie rośnie „Przekrojowy” buk. Tak! Zasadziliśmy go w 2019 r., a podczas festiwalu Laba 2021 czytaliśmy pod nim teksty z naszego kwartalnika. Marcin Orliński

Obecnie hodowaniem gigantycznych dyń zajmuje się w Polsce około stu hodowców. Najmłodszy ma lat osiem, najstarszy niemalże 10 razy więcej. Jakie osiągają efekty? Oszałamiające! Ewa Pawlik

Przyroda fascynuje kolorami i matematycznymi strukturami. Dlaczego jej dzieła tak nas zachwycają? Wyjaśnia Szymon Drobniak

Jedenaście nieoczywistych komplementów plus jeden bardzo ryzykowny. Wszystko Będzie Dobrze

Pod koniec XIX w. ludzki umysł pracuje jak silnik Watta: pełną parą. I wtedy w École Normale Supérieure, prestiżowej paryskiej uczelni, pojawia się młody Henri Bergson, mówiąc, że to nie intelekt jest skarbem ludzkości, lecz inna siła – od umysłu potężniejsza. Kamila Dzika-Jurek

Co będzie, kiedy naukę połączymy ze sztuką? Dzieła zyskają nowy wymiar, a liczby ukażą swój wdzięk. O nurcie art & science pisze Szymon Drobniak

Lwowska szkoła matematyczna wciąż inspiruje naukowców i artystów. Stawia się im pomniki, gra o nich spektakle, tworzy wiersze, kręci filmy i pisze artykuły – takie jak ten. Marek Górlikowski

Możliwe, że ludzki mózg działa jak hologram. Jeśli również wszechświat funkcjonuje w ten sposób, może się okazać, że rzeczywistość ma zupełnie inną naturę, niż do tej pory sądziliśmy. Gregg Braden

Oto kilka praktycznych sposobów na nasz codzienny dylemat: czy mamy do czynienia z człowiekiem, czy z hologramem? Wszystko Będzie Dobrze

Jakich słów nie wypowiada bohaterka „Gwiezdnych wojen”, choć mogłaby? Wszystko Będzie Dobrze

W 1915 r. Einstein przewidział istnienie fal grawitacyjnych. Sto lat później naukowcom udało się je w końcu zaobserwować. Czym są i dlaczego to odkrycie jest takie ważne, wyjaśnia Piotr Stankiewicz

Wszystko już było. Internet, a nawet media społecznościowe. O komputerze na 2800 lamp i politykach, którzy mieszają się do technologii, pisze Andrzej Kula

Ilu ludzi, tyle prawd. By zdefiniować pozornie niedefiniowalne, cofnijmy się o kilka stuleci. Autorem eseju jest XVII-wieczny filozof Francis Bacon

Odpowiedzi na to ważkie pytanie poszukamy w dziełach kultury wysokiej, średniej i niskiej. Łukasz Kaniewski

Kiedy Tischner prowadził wykłady z filozofii dla studentów, zawsze miał jakąś historię góralską do opowiedzenia. O jego nieoczywistych definicjach prawdy pisze Wojciech Bonowicz

Wyobraźcie sobie szkołę, do której uczniowie chodzą z chęcią. Podczas lekcji kopią grządki i konstruują latawce, a jedyne lekcje obowiązkowe są o… dobrych relacjach. Z Marzeną Żylińską rozmawia Berenika Steinberg

Żyjemy w systemie, który gloryfikuje konkurencję. O tym, co zrobić, by się nie stać ofiarą obsesji doskonałości, pisze doktor medycyny i psychiatra Dimitrios Tsatiris

Introwertycy mają się podczas pandemii lepiej, a przynajmniej tak twierdzi pewna tajemnicza badaczka, do której dotarł Tomasz Wiśniewski

Kolejną porcję wyimków zilustrowała Joanna Grochocka 

Przepisy kulinarne okraszone dziełami sztuki. Wszystko Będzie Dobrze

O tym, że wszystko jest pozbawione sensu, a jednak nasycone cudownością. I że myśląc, zataczamy koła, które mogą wcale nie być kołami. Marcin Polak

Zbudowana przez Inków sieć dróg, mostów i tuneli to imponująca infrastruktura licząca kilkadziesiąt tysięcy kilometrów, rozciągająca się wzdłuż łańcucha Andów i wybrzeża Pacyfiku. Gotowi ruszyć w podróż? Marta Kania

Gdy inkaski władca umierał, mumifikowano go. Jednak nie był to koniec jego ziemskiej podróży – mumia rozpoczynała nowe, czasem całkiem bujne życie. Tomasz Wiśniewski

Odpowiedz na kilka prostych pytań i w dwie minuty dowiedz się, jakim jesteś Inką. Wszystko Będzie Dobrze

Jesteś lamą, wężem, a może ropuchą? Inkaski horoskop specjalnie dla czytelników „Przekroju” przygotował Łukasz Kaniewski

Nie każdemu jest dane poznać tajemnicę tańca i pijaństwa. Tylko tym, którzy na to zasługują. Fragment najbardziej peruwiańskiej książki noblisty, „Lituma w Andach”. Mario Vargas Llosa

Według rdzennych mieszkańców Andów to tutaj zaczął się świat. W tym miejscu swój początek miało też państwo Inków. Jak dziś żyje się nad jeziorem Titicaca? Maciej Wesołowski

Evo Morales był pierwszym w historii Boliwii prezydentem państwa wywodzącym się z ludów prekolumbijskich. Szybko zyskał sympatię wyborców, ale też równie szybko ją stracił. Maciej Wesołowski

W każdej z tych historyjek ukrył się Inka. Znajdziesz ich wszystkich? Wszystko Będzie Dobrze

Na pozór – kolejny w galerii potworów, andyjski kuzyn wampira, zabobon, element folkloru. Ale rzecz w tym, że w pewnym sensie ten potwór istnieje naprawdę. O tym, skąd się wziął i jak zawładnął wyobraźnią rdzennych mieszkańców Andów, pisze Tomasz Pindel

Ma postać białego, siwego mężczyzny. Pojawia się po zmroku albo w okolicach kopalni. O pishtaco, którego do dziś boją się mieszkańcy Andów, Tomaszowi Pindlowi opowiada badaczka Tomasz Pindel

Opowieść, którą niemal 100 lat temu usłyszał z ust dziadka pewien polski polityk, rozeszła się szerokim echem po naszym kraju. Do zapomnianej już dziś nieco historii dokopał się Tomasz Wiśniewski

Wiersz o jesiennym stawaniu się grzybem, napisał Marcin Orliński

Jak to mówią: prawdę powiesz, druh się obrazi. Wszystko Będzie Dobrze