Kultura

Podczas Berlin Gallery Weekend dealerzy sztuki i kolekcjonerzy ubijali artystyczne interesy, jakby świat nie stał na krawędzi przepaści. Tymczasem na berlińskich przedmieściach młodzi artyści z Polski twórczo rujnowali opuszczony dom starców, a w Dahlem publiczność ciągnęła do byłej kwatery Luftwaffe na wystawę Guida van der Werve, artysty totalnego, który performował na biegunie i tak kocha Chopina, że udał się wpław Wisłą z Warszawy do Żelazowej Woli. O (nad)ludzkiej sztuce holenderskiego twórcy oraz cynizmie, melancholii i romantyzmie berlińskiego weekendu pisze Stach Szabłowski

Zachęcamy do lektury żartobliwej baśni o kaszance i zaprzyjaźnionej z nią wątrobiance. Opowieść, przekazana braciom Grimm przez pewną 10-latkę, nie była nigdy wcześniej tłumaczona na język polski. Teraz przełożyła ją Eliza Pieciul-Karmińska. To druga publikowana przez nas i nieznana wcześniej polskim czytelnikom baśń, której autorami są Bracia Grimm

Spisana przez braci Grimm baśń „Dziwaczna uczta” nie miała szczęścia. Począwszy od trzeciego wydania zbioru „Kinder- und Hausmärchen” zastąpiona została przez dydaktyczną opowiastkę o Babie-Jadze. Nie była też znana polskim czytelnikom. A szkoda, bo to opowieść z „czarnego” repertuaru makabresek i horrorów, podobna do historyjek o wampirach, trupach i odciętych głowach, którymi dzieci straszą się nawzajem po zgaszeniu światła. I tak właśnie należy ją czytać – pomimo elementów grozy jest to żartobliwa opowieść utrzymana w konwencji purnonsensu. Eliza Pieciul-Karmińska

Ruszyła właśnie kolejna edycja wielkiego święta nie tylko miłośników kina dokumentalnego, lecz także wszystkich ciekawych świata i ludzi, wścibskich, niespokojnych i dociekliwych. Tych, którzy lubią zaglądać pod podszewkę i za kulisy. I lubią się dziwić. Na 16. Millennium Docs Against Gravity Film Festival zaprasza w imieniu „Przekroju” Katarzyna Sroczyńska

W „Sprawie Dantona” Przybyszewskiej cenzura zarzuciła Andrzejowi, że zamiast zająć się francuską rewolucją, tworzy aluzje do sytuacji w kraju. Więc na scenie umieściłam tyle francuskich flag, że nikt z cenzury nie miał już wątpliwości, że akcja rozgrywa się w Paryżu. Andrzej twierdził, że dzięki temu nie zdjęli sztuki z afisza – wspomina Krystyna Zachwatowicz-Wajda, mówiąc o ponad 40 latach pracy i życia z Andrzejem Wajdą. W tym roku mija trzecia rocznica jego śmierci, a od 6 kwietnia w Muzeum Narodowym w Krakowie można oglądać poświęconą reżyserowi wystawę. Mateusz Demski

Zachęta wystawia lalki. Są niesamowite – we freudowskim sensie. W artystycznym również; wiele to wybitne dzieła sztuki nowoczesnej. Z zabawą tymi lalkami trzeba jednak uważać. Są przedmiotami martwymi, ale takimi, które potrafią ożyć i wyzwolić swój polityczny potencjał. O tym, jak się czuje człowiek, który znajdzie się w tłumie nowoczesnych lalek, pisze Stach Szabłowski

Nie interesowała mnie futurologiczna bajka o nowym człowieku, supermenie, który pojawi się za 30 lat. Chciałem, by z naszego „teraz”, patrząc na to, co jest przed nami, zastanowić się, co jest w naszej historii istotą i wartościami, które warto ocalić, kultywować, hołubić. Czy dajemy porwać się rzece ku wodospadowi, czy próbujemy znaleźć miejsca, gdzie do jej rwącego biegu można złapać dystans? O technologii, metafizyce i nauce w teatrze mówi Tomasz Rodowicz, reżyser, aktor, muzyk, współtwórca i szef Teatru CHOREA, laureat Nagrody im. Z. Hübnera „Człowiek Teatru 2019”. Rozmawia Łukasz Kaczyński

O odpowiedzialności artysty, roli sektora kultury w przyszłości i swojej definicji wolności opowiada „Przekrojowi” Olafur Eliasson. Z okazji 15. rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej publikujemy rozmowę z duńsko-islandzkim artystą, którą przeprowadził Jan Pelczar

„Jeśli wszystko pójdzie dobrze, następną pocztę nadam z Indii za pół roku. A gdybyście nie mieli żadnych wieści o nas za rok, będzie to właściwy moment, by zacząć się niepokoić”. Tak napisała na pocztówce, którą wysłała do rodziny 29 marca 1935 r. z chińskiej miejscowości Tangar, położonej przy granicy z Tybetem, na wysokości 3000 m n.p.m. Był to ostatni przyczółek cywilizacji i administracji, ostatni troczek rzeczywistości, od której z radością się odłączała. Zmierzała tam, gdzie przestronna ziemia „nie oferuje niczego poza prawdą”. Postać niezwykłej Elli Maillart przybliża Paulina Wilk

Wystawa „Bezludzka ziemia” w warszawskim CSW przypomina muzeum historii (post)naturalnej, a jeszcze bardziej gabinet osobliwości. Wizyta w nim umożliwia eksplorację świata wolnego od ludzi już teraz, bez czekania na przyszłość, w której najprawdopodobniej nas nie będzie. Niewielka strata, natura płakać po ludzkości nie będzie – ma przecież w swoim katalogu tyle innych gatunków. Co ciekawe, artyści też stają raczej po stronie planety niż bliźnich, którzy nie umieli się na tej planecie przyzwoicie zachować. Pisze Stach Szabłowski

Jeśli bywasz tam często, personel wie już lepiej od ciebie, co ci się spodoba, a co odłożysz po pierwszej stronie. Księgarnie kameralne idą pod prąd tendencji rynkowych, co nie jest łatwe w obliczu silnej konkurencji. Chodzi tak naprawdę nie o samą sprzedaż książek, ale przede wszystkim o relację z drugim człowiekiem. Pisze Marcin Kozłowski

Kiedy szukaliśmy plenerów, aktorów, oglądaliśmy kolejne wersje montażowe, skupialiśmy się na sprawach technicznych, wyzwaniach zawodowych. Dzisiaj, po kolejnych premierach w różnych miastach, możemy tylko mieć nadzieję, że pomogliśmy powstać filmowi, który nas przeżyje, bo to niezwykle ważna historia – mówią Nancy Spielberg i Anna Różalska, producentki filmu „Kto napisze naszą historię” (reż. Roberta Grossman). Rozmawia Paulina Małochleb 

Fascynuje mnie życie samo w sobie, a ono polega na niczym innym jak na trwaniu, które ciągnie się aż do samego kresu. I to jest chyba największa atrakcja w tym wszystkim – mówi Béla Tarr, węgierski reżyser, jeden z największych wizjonerów współczesnego kina. Z twórcą rozmawiał Mateusz Demski

O Lászlu Nemesie usłyszeliśmy po raz pierwszy cztery lata temu, kiedy spektakularnie debiutował pełnometrażowym „Synem Szawła” na festiwalu w Cannes. Jego najnowszy film „Schyłek dnia” to również bardzo osobista historia, której kanwą są opowieści babci reżysera z dzieciństwa i młodości spędzonych pomiędzy dwiema światowymi wojnami i w atmosferze fin de siècle’u. Z węgierskim twórcą rozmawia Magdalena Maksimiuk

Być gejem czy katolikiem? Pracować w świecie sztuki czy w rodzinnej wsi? Daniel Rycharski nie dokonuje wyboru, a właściwie wybiera wszystko naraz. Ustawia się w poprzek linii społecznych podziałów. Jego sztuka jest chłopska, queerowa, niemożliwa i jednocześnie realistyczna. Rycharski wie kim jest i nie boi się samego siebie; ta odwaga jest zaraźliwa. O „Strachach” w Muzeum Sztuki Nowoczesnej pisze Stach Szabłowski

"Wychowanie i doświadczenia Edwarda St. Aubyna, autora m.in. cyklu powieści Patricku Melrosie, są dalekie od moich, a jednak mam poczucie, że on pisze o mnie. O mnie i o każdym z nas – jako że każdy z nas boryka się z jakąś raną, cierpieniem”. O wolności w książkach tego brytyjskiego autora pisze Agnieszka Drotkiewicz

W dniu premiery swojego debiutanckiego albumu solowego „Esja” Hania Rani tłumaczy, dlaczego zaczęła się oddalać od świata muzyki klasycznej i jaką rolę odegrał w tym Berlin. Wspomina swoją obecność na gali Fryderyków oraz pierwsze spotkanie z komponującym algorytmem. Z artystką, znaną również z zespołu tęskno., rozmawia Jan Błaszczak

Tęcza, ten piękny, niematerialny przedmiot z kropli wody i Słońca, który potrafi połączyć niebo z czymś bardzo przyziemnym, z tym, co mamy pod nogami, musiała stać się symboliczna. Nie było innego wyjścia. Pisze Aleksandra  Kozłowska

Shorty powstają, a potem zaraz wsiąkają w zamknięty branżowy obieg bądź rozpierzchają się po Internecie. Weź ich potem szukaj, weź zorientuj się w tym gąszczu. Sytuacja jest bez wyjścia: zostają nam festiwale. Dzięki zatem za Short Waves! Jaki był w tym roku – pisze Jakub Popielecki