Paulina Wilk
Redaktorka działu Kultura i społeczeństwo w kwartalniku „Przekrój”, pisarka i publicystka zajmująca się literaturą i problematyką rozwoju globalnego.
Opublikowała m.in. „Lalki w ogniu” o Indiach współczesnych oraz „Pojutrze. O miastach przyszłości”, a także serię bajek o misiu Kazimierzu dla dzieci niezupełnie dorosłych. Współtworzy Fundację „Kultura nie boli”, centrum literackie Big Book Cafe oraz międzynarodowy festiwal czytelniczy Big Book Festival.
Czytaj
Energia podróżuje w pionie
Kwartalnik / społeczeństwo
O jednym z pierwszych swami, którzy rozkochali Amerykę w jodze, pisze
Czytaj
Szukaj trzy metry pod ziemią
Kwartalnik / społeczeństwo
W południowym zakątku Peru dziewicze lasy Amazonii zmieniają się w toksyczną pustynię. Tysiące poszukiwaczy wydobywają tam złoto gołymi rękami. Pisze
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Po pierwsze nie szkodzić
Do czytania / Felieton
Spotkałam się na lanczu ze znajomym, który zamówił lemoniadę i prawie wybił sobie ząb ekologiczną słomką. Słomka była metalowa, czyli etycznie uzasadniona, a zatem niewinna.
Czytaj
Przychodzi facet do lekarza z widelcem w tyłku
Do czytania / Recenzja
Thomas Morris stworzył genialną książkę o kuriozalnych przypadkach medycznych. Uwaga, lektura grozi przepukliną – ze śmiechu. Recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Jak Michelle została Obamą
Do czytania / Felieton
Czyli o tym, dlaczego świat stanął na głowie i nikogo nie ma w domu.
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Jak polubić nieznajomych?
Do czytania / Felieton
Zamiast bać się wsiąść z nimi do windy lub autobusu, zamiast „obtrąbiać” ich w korkach – pokochajmy obcych, którymi dla siebie nawzajem jesteśmy!
Czytaj
Młodość i słodkie nieróbstwo dla wszystkich!
Do czytania / Recenzja
Oto kompendium prawdopodobnej przyszłości dla każdego. Lepiej przeczytać tę książkę, nim staniemy się nieśmiertelni. A to już za chwilę. „Ludzkość poprawioną” recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Książki, których nie przeczytałam
Do czytania / Felieton
Będzie to felieton o Świętach – co roku wymarzonych i niemożliwych. Też takie macie?
Czytaj
Słoneczna panda ratuje świat
Kwartalnik / społeczeństwo
W ciągu dekady chiński moloch przestawił stery i zaczyna płynąć ku zdrowszej, bardziej zrównoważonej przyszłości. Czy i my możemy na tym skorzystać, zastanawia się
Czytaj
Skundlone zwycięstwo
Kwartalnik / Recenzja
Wojna dziś nie ma końca, rozlewa się na peryferie – logistyczne cmentarzyska, pozostałości biurokratycznego ładu, porzucone inwestycje... O nowej powieści pakistańskiego pisarza Mohammeda Hanifa „Red Birds” pisze
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Czego by tu jeszcze zakazać?
Do czytania / Felieton
Ciasno, duszno i nieufnie żyje się wśród zakazów. I nie ma na kogo zwalać. To my tacy jesteśmy. Razem budujemy społeczeństwo zakazowo-rozdzielcze. Im więcej sobie zakazujemy, tym bardziej jesteśmy od siebie oddaleni, nieprzyjaźni, siebie nielubiący – pisze Wasza sąsiadka.
Czytaj
Schludną do wszystkiego i milczenia zatrudnię
Do czytania / Recenzja
Książka „Służące do wszystkiego” Joanny Kuciel-Frydryszak wciąga, zaskakuje i porusza, a przy okazji mówi wiele ważnego o naszym społeczeństwie – podziałach klasowych, korzeniach dzisiejszych postaw, o obyczajach powracających w wolnorynkowym kraju po socjalistycznej przerwie. Recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Co pan czyta, prezydencie?
Do czytania / Felieton
W jakim kraju i nastroju budziłabym się, wiedząc, że prezydent, premier i marszałek sejmu są – jak najznamienitsi ludzie tego świata – na nogach od piątej rano, z umysłem zatopionym w książce? Pewnie powinnam sobie powiedzieć: „Daj spokój, na jakim ty świecie żyjesz? Za dużo książek się naczytałaś!”. Ale chyba właśnie odważnych marzeń nam teraz potrzeba.
Czytaj
Człowiek, który był reżyserem
Do czytania / Recenzja
Życie Krzysztofa Kieślowskiego udało się opowiedzieć słowem od początku do końca, uczciwie i z uczuciem. Biografia „Kieślowski. Zbliżenie” to elektryzujący portret podwójny – człowieka i epoki. Pisze
Czytaj
Amerykański głód
Kwartalnik / Recenzja
Beth Macy odmalowuje rozległy i drobiazgowy pejzaż współczesnych Stanów Zjednoczonych, przez które przetacza się przerażających rozmiarów epidemia.
Czytaj
Monsunowe imperium
Kwartalnik / społeczeństwo
Pierwsza, jeszcze przed monsunowymi ulewami, zjawia się pleśń – siostra przenikającej wszystko wilgoci. Zapowiedź miesięcy, w czasie których bogowie zaleją ludzi deszczem. W Indiach nastanie sezon obfitości, soczystych mango i wielkiej trwogi. O wszystkim zdecyduje woda. Reportaż, którego autorką jest
Czytaj
Zanim wybuchnie
Do czytania / Recenzja
Anyuru przepowiada Szwecji paskudną przyszłość. Ale przekracza też rzeczywistość i tworzy zadziwiającą, piękną literaturę. Pisze
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Depesza z drugiego końca świata
Do czytania / Felieton
Bombaj, zamieszkany przez ponad 20 mln ludzi, właśnie zakazał używania plastiku. A to tylko początek – w ślad za wielką metropolią pójdą inne miasta w Indiach.
Czytaj
Zamilkła królowa
Do czytania / kultura
Zmarła Aretha Franklin – najwybitniejsza wokalistka naszych czasów. Nazywana królową soul, z niedoścignioną brawurą i pasją śpiewała pieśni gospel, popowe przeboje i operowe arie. Była ulubienicą pastora Kinga i ukochaną wokalistką Baracka Obamy – brzmieniem amerykańskiej duszy. Pisze
Czytaj
We władzy monsunu
Kwartalnik / społeczeństwo
Na Oceanie Indyjskim, na wodach między Somalią a Indonezją, rozciąga się prastara matryca globalizacji stworzona przez żeglarzy i handlowców wielu wyznań. Tam też kołysze się pogodna przyszłość islamu - pisze
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Depesza z (bliższego) krańca świata
Do czytania / Felieton
Czasem koniec świata – rozumiany jako jego najciemniejszy i najpodlejszy zakątek – znajduje się bliżej, niż sądzimy. Czyli kolejne doniesienia z (jeszcze) innego krańca świata o sprawach, o których (nie) musisz wiedzieć.
Czytaj
Laleczką w mur
Do czytania / Recenzja
Zdumiewające, ile jest życia w celi śmierci. Ile uczuć mieści się w klitce ze szparą, przez którą widać trochę nieba – o książce Lindy Polman „Laleczki skazańców” pisze
Czytaj
Arystokraci sypkich piasków
Kwartalnik / społeczeństwo
Krytykował globalizację, nim się na dobre rozpędziła. Propagował ekoturystykę i zrównoważony rozwój na kilka dekad przed powstaniem tych pojęć. O Wilfredzie Thesigerze, który przemierzył arabskie pustynie ramię w ramię z Beduinami, pisze
Czytaj
Transatlantyk z zadyszką
Kwartalnik / społeczeństwo
Przez wieki Atlantyk był platformą handlu niewolnikami, do dziś wyznacza relacje ekonomiczne między Europą a Stanami Zjednoczonymi. Czy nastaje właśnie zmierzch panującego w jego granicach porządku? Zastanawia się
Czytaj
Miłość od pierwszej studzienki
Kwartalnik / społeczeństwo
Ekstremalnie zatłoczone i przeciążone miasta już sobie nie radzą. Pilnie potrzebują naszej pomocy. Pora na nową strategię – radykalną łagodność wobec świata, jaki budujemy.
Czytaj
Jestem przypisem!
Kwartalnik / Recenzja
W „Lisie” Dubravka Ugrešić szuka schronienia w literaturze. I znajduje je – swój jedyny dom – w zdaniu dopisanym drobnym druczkiem.
Czytaj
Lustro trzydziestolatka
Do czytania / Recenzja
W „Żmijowisku” tajemnica jest tylko ścieżką prowadzącą przez opowieść, a zło – objawem życia niedoskonałego. O powieści Wojciecha Chmielarza pisze
Czytaj
Ścigani przez duchy
Do czytania / Recenzja
W „Białych łzach” Hariego Kunzru dżiny dopadają chłopaków, którzy uosabiają współczesną kulturę remiksu – budowania swej indywidualności z elementów znalezionych. Mówimy „zapożyczonych”, ale bardziej odpowiedni wydaje się termin „ukradzionych”. Pisze
Czytaj
Miasto bez końca
Kwartalnik / społeczeństwo
Co tydzień do miast na całym globie przeprowadzają się 3 mln ludzi. Nowym miastom brak czasu na kształtowanie swojej tkanki – architektonicznej czy ludzkiej – z kolejnych warstw, uczenie przybyszów obyczajów i manier. Usiłują podołać zmianom, jednocześnie spełniając obietnice złożone przez inny, starszy typ metropolii – o wciąż rozrastających się megamiastach, ich problemach i nadziejach, jakie budzą, pisze
Czytaj
O pół kroku w przyszłość
Do czytania / Recenzja
Najcenniejsze w intrygującej książce „Wyjście awaryjne” wydaje mi się to, co niepolityczne. Rafał Matyja wybudza z niedoboru wyobraźni i wyuczonej bezradności. Recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Depesza z (drugiego) krańca świata
Do czytania / Felieton
W Arabii Saudyjskiej odbył się pierwszy od 35 lat kinowy pokaz filmu. Film był hollywoodzki, kino chińskie, a na widowni siedzieli leciwi arabscy dyplomaci – czyli wiadomości, bez których (nie) możesz się obejść.
Czytaj
Bóg dla każdego
Kwartalnik / Recenzja
Reza Aslan nazywa siebie wyznawcą. Wierzy, że ma misję – uzmysłowić ludziom, jak wiele ich łączy – książkę „God: A Human History” recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Depesza z innego krańca świata
Do czytania / Felieton
Czyli doniesienia, bez których (nie) możesz się obejść. Z tym razem z Kanady.
Czytaj
Kwestia panny Twigs
Do czytania / Recenzja
O kobiecej nieobecności i niesłyszalności w przestrzeni publicznej wyjaśnionej w książce Mary Beard „Women & Power: A Manifesto” pisze
Czytaj
Zimna gorączka na Morzu Barentsa
Kwartalnik / społeczeństwo
Wraz z lodami na dalekiej północy topnieje dotychczasowy układ sił. Światowe potęgi marzą o drodze na skróty do bogactwa, wielkie firmy chcą tam zamrażać dane, a zdesperowani ekolodzy gotowi są pomalować Arktykę na biało, by ją ocalić – o geopolityce wielkich mórz północy pisze
Czytaj
Dzień, w którym zostaliśmy sami
Do czytania / Recenzja
Islandia to mały kraj. Nie dość jednak mały, by nie mogła go dotknąć wielka nienawiść. W „Wyspie” Sigríður Hagalín Björnsdóttir pożegnanie z kulturą i moralnością następuje zdumiewająco szybko, ład symboliczny okazuje się kruchy. W każdym zakątku mieszkają odtąd strach i walka. Pisze
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Depesza z krańca świata
Do czytania / Felieton
Doniesienia, bez których (nie) możesz się obejść – na początek z Liberii.
Czytaj
Błąd kobiecości
Do czytania / Recenzja
Głośna nigeryjska pisarka Chimamanda Ngozi Adichie w dwóch tekstach opublikowanych w książeczce „Wszyscy powinniśmy być feministami“ przedstawia esencję bycia kobietą w świecie, który uporczywie odmawia jej równości i sprawiedliwego traktowania.
Czytaj
Planeta prawdziwych zmyśleń
Kwartalnik / kultura
Zmarła Ursula Le Guin, genialna pisarka, która stworzyła literackie wszechświaty – Ziemiomorze, Hain i Ekumenę. Przez pół wieku walczyła o uznanie dla autorów fantasy i science-fiction. Nazywała ich „realistami większej rzeczywistości“.
Czytaj
Błąd kobiecości
Do czytania / Recenzja
Nigeryjska pisarka w dwóch krótkich tekstach przedstawia esencję bycia kobietą w świecie, który uporczywie odmawia im równości i sprawiedliwego traktowania. O książce „Wszyscy powinniśmy być feministami” pisze
Czytaj
Oczy szeroko otwarte
Do czytania / Recenzja
Możemy być wdzięczni Annie Bikont podwójnie – za poszukiwanie prawdy o Irenie Sendlerowej i za sposób, w jaki jej historię napisała. Książkę „Sendlerowa. W ukryciu“ recenzuje
Czytaj
Księga początków
Kwartalnik / Recenzja
Pisanie opowiadań przychodziło Susan Sontag z trudem. Bardziej niż w esejach odsłaniała w nich siebie. Po 40 latach od wydania w USA poprzedniego zbioru ukazuje się kolejny. Debriefing: Collected Stories to historie intymne, niektóre autobiograficzne. Opisuje w nich m.in. rozczarowujące spotkanie z Tomaszem Mannem.
Czytaj
Miasta bezsenne
Kwartalnik / społeczeństwo
Śpiącemu człowiekowi nie można nic sprzedać. Dlatego z punktu widzenia ekonomii sen jest nieopłacalny. To ostatnia granica człowieczeństwa, która broni nas przed zalewem konsumpcji. Pisze
Czytaj
Facet bez właściwości
Do czytania / Recenzja
O żywych pisać trudno. O niebywale bogatych i wpływowych – jeszcze trudniej.
Może dlatego głośna książka „Elon Musk“, choć sprzedana na świecie w ponad milionie egzemplarzy, nie jest biografią, tylko starannie wyłożonym dementi.
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Przy ulicy Niebyłej
Do czytania / Felieton
W naszych miastach może być tak albo inaczej, wiele zależy od nas samych, ale najwięcej od właścicieli budynków i władz miasta, które pora wybudzać z obojętności. Miasto jest od tego, żeby wtrącać się na rzecz naszych uczuć.
Czytaj
Sumienie na ścieżkach codzienności
Do czytania / Recenzja
U Seidler nawet sprawy pojedyncze zyskują tło społeczne. Bohater jest zbiorowy. Za każdą pojedynczą zbrodnią, zadrą, nienawiścią rozciąga się mapa realiów, uwarunkowań – zbiór reportaży Barbary Seidler recenzuje
Czytaj
Polska w nawiasie
Do czytania / Recenzja
W „Oskarżeniu” Remigiusza Mroza nie ma się czego bać. Lekkość i nieprawdopodobieństwo zła są kluczem do jego fenomenu – recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Bajki o buntowniczkach
Do czytania / Felieton
Gdyby nie zło, życie nie byłoby bajką.
Czytaj
Drugie odkrycie Ameryki
Do czytania / Recenzja
Wspaniałe opowiadania, których akcja dzieje się przeważnie na amerykańskim zapleczu – książkę Lucii Berlin recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Od świtu do zmierzchu
Do czytania / Felieton
Czekam na ten moment, aranżuję przebieg zdarzeń, by znów się w nim znaleźć.
Wchodzę do miasta w ten sam, znany sposób.
Czytaj
Kim jesteśmy?
Do czytania / Recenzja
Jeszcze w latach 90. minionego stulecia nowością było przyznanie, że człowiek jest jedną z wielkich małp i dzieli ze zwierzętami miliony lat fascynujących procesów ewolucji i adaptacji. Dziś jesteśmy krok dalej – o książce „Prawdziwa planeta małp. Nowa historia człowieka“ pisze
Czytaj
Atomowa dziewczyna
Do czytania / Recenzja
Marina Perezagua pisząc „Yoro“ stworzyła jedną z najśmielszych i wyjątkowo ambitnych powieści ostatnich lat. Co nie znaczy, że w pełni udaną.
Czytaj
Mandala na wodzie
Kwartalnik / społeczeństwo
Wzburzone Morze Południowochińskie daje się we znaki nie tylko filipińskim rybakom. Tam, gdzie dawniej kwitł wolny handel i przenikały się kultury, toczy się coraz zacieklejsza polityczna rywalizacja.
Czytaj
Miasto niewydarzone
Kwartalnik / nauka
Nie ma znaczenia, kto je wymyślił: fantasta, wnikliwy naukowiec, idealista czy korporacja. Ani czy byłoby szczęśliwe. W najśmielszych wizjach miast przyszłości, tych nigdy niezbudowanych, decydujący był motyw pragnienia. Nie powstały, ponieważ nie dość mocno tego chcieliśmy. Pisze
Czytaj
Ministerstwo najwyższej szczęśliwości
Kwartalnik / Recenzja
Arundhati Roy w swojej nowej powieści demaskuje mit Indii, w których każdy odnajdzie szczęście, gdzie różnorodność i wielość tworzą rodzaj powłoki ochronnej i sprawiają, że bieda oraz przemoc wydają się mniej poważne. Przywraca im wymiar rzeczywisty. Recenzuje
Czytaj
Totalna ewakuacja
Do czytania / Recenzja
W czytaniu historii tego, co być może a nie jest, w ćwiczeniu teoretycznych reguł nauki i poznawaniu literacko zmyślonej terminologii znalazłam długo poszukiwaną świeżość, wyzwanie dla wyobraźni i ulgę od powtórzeń, które przesycają teraz literaturę realistyczną – „Ciemny las“ Cixina Liu recenzuje
Czytaj
Paulina
Wilk
Wilk
Przyszłość chwilowo odwołana
Do czytania / Felieton
O Londynie, mieście, które oddaje się każdemu, kto go potrzebuje, pragnie i do niego przybywa, kuszony legendą czy obietnicą...
Czytaj
Atlas zmyśleń i pomyłek
Do czytania / Recenzja
Podróż przez ten atlas jest porywającą wyprawą po świecie alternatywnym i pokazuje, jak wielkie nadzieje wiązaliśmy z planetą. Z czytania płynie też inny wniosek: Ziemia była obiektem, który ludzie chcieli wziąć w posiadanie – o „Atlasie lądów niebyłych“ pisze
Czytaj
Poradnik wychodzenia z szoku
Do czytania / Recenzja
Nie wystarczy się nie zgadzać, musimy wiedzieć, czego chcemy i taką rzeczywistość aktywnie budować – najnowszą książkę Naomi Klein „No Is Not Enough“ recenzuje
Czytaj
Maestria nad przepaścią
Do czytania / Recenzja
Cykl powieściowy Patrick Melrose dociera do Polski spóźniony o ponad dekadę, a na dodatek w środku lata. Trudno o bardziej jaskrawe zaprzeczenie miłej i nieangażującej „książki na lato” – pisze
Czytaj
Życie pod mikroskopem
Do czytania / Recenzja
W powodzi mętnych wywiadów-rzek zdarzył się nareszcie taki, z którym można by opłynąć świat dookoła. Życiorys Magdaleny Fikus, profesor w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN i jednej z najbardziej inspirujących kobiet nauki polskiej, jest fascynującą wyprawą od tajemnic genetyki, przez porywy uczuć na tatrzańskich szczytach, po świadomość nadchodzącego kresu.
Czytaj
Rozedrgany raj
Do czytania / Recenzja
„Turcja. Obłęd i melancholia” jest miłosnym wyznaniem, aktem odwagi i manifestem patriotki, której odebrano dom. Ece Temelkuran, której polityczne twitty śledzi 2 mln osób, rzuca tą książką wyzwanie rządzącym. Swoimi esejami daje też arcyciekawy przykład tego, jak pisać w świecie post-prawdy, faktów alternatywnych oraz mediów elektronicznych. Krótko, intensywnie, bez ogródek. Z bezgraniczną miłością i bezlitosną szczerością. O książce pisze –
Czytaj
Kolej widmo na wybojach
Kwartalnik / Recenzja
Kolej podziemna Colsona Whiteheada to książka momentami fenomenalna, ale również rozczarowująca i nieznośnie dydaktyczna. Ameryka ma z nią kłopot.
Czytaj
Zero grawitacji
Do czytania / Recenzja
„Problem trzech ciał” jest trzymającą w ogromnym napięciu opowieścią pełną zakorzenionych w nauce spekulacji, od których mózg skrzy, a wyobraźnia buzuje.
Czytaj
Rój nowinek spłoszył ducha
Do czytania / Recenzja
Książkę „Duchowe życie zwierząt” autora „Sekretnego życia drzew” recenzuje
Czytaj
O jeden dżin za daleko
Do czytania / Recenzja
Nie wiem, o czym właściwie Patchett pisze, ale robi to tak, że obfite życie wylewa się ze stronic. Książkę „Wspólnota” recenzuje
Czytaj
Jutro będę algorytmem
Kwartalnik / Recenzja
Narracja „Homo Deus” zaczyna się teraz, a kończy – w przyszłości, którą trudno datować, bo nie wiadomo, czy homo sapiens będzie w niej uczestniczyć. Książkę recenzuje
Czytaj
Wybuch kinetycznej radości
Kwartalnik / Recenzja
Moment był niepozorny. Zadie Smith stała nad swoją córeczką i w pośpiechu zapinała jej kurtkę. Katherine poddawała się procedurze grzecznie, bez słowa.
Czytaj
Królestwo za mgłą
Do czytania / Recenzja
Niełatwa to lektura – pełna napięcia konfrontacja z innymi świadectwami, mozolne ustalanie zdarzeń i znaczeń. Na emocje nie ma miejsca, a może czasu. Pisze
Czytaj
Frankenstein
Do czytania / Recenzja
O powieści, którą odczytano jako przestrogę przed rewolucją industrialną, pisze
Czytaj
Świat w płomieniach
Do czytania / Recenzja
To jedna z najlepszych powieści w dorobku Siri Hustvedt, błysk literackiego geniuszu. Pisze
Czytaj
Depesze
Do czytania / Recenzja
„Depesze” są perłą reportażu wojennego i tzw. nowego dziennikarstwa stawiającego autora wewnątrz opowieści. Recenzuje
Wilk
Alternatywa dla demokracji?