Teksty na przekroj.pl
Czytaj
Uratować Bieszczady

uwaga na klimat
Uratować Bieszczady
Polowanie na driady. Tego nie widać z połonin
Do czytania / społeczeństwo
W lesie, mimo słonecznego dnia, panuje borealny półmrok. Choć na świecie upał, tu musisz w coś się odziać, bo jest chłodno i wilgotno. Śmiało można lec na ziemi – w zaspach bukowych liści nie ma kleszczy czy żmij. To taki las-archetyp, który zachował się w wyobraźni twórców wielkich opowieści. Szukasz go, zapewniam cię, że szukasz.
Czytaj

Nietutejsze
Do czytania / społeczeństwo
Miasta są bezpieczniejszym środowiskiem dla pszczół z tego powodu, że nie prowadzi się oprysków. Pszczoły miejskie potrafiły pozyskać prawie dwukrotnie więcej pożywienia od tych wiejskich, a co za tym idzie wyprodukować więcej miodu.
Czytaj

uwaga na klimat
Powódź błyskawiczna
Do czytania / nauka
Hipoteza badawcza brzmi: wycinanie lasu ma istotny wpływ na powstawanie powodzi błyskawicznych na Pogórzu. Miejsce badań: gmina i nadleśnictwo Bircza. Czas: początek lipca 2020, dwa dni po powodzi. Donosi
Czytaj

reportaż transgraniczny
Królowa podwórka
Do czytania / społeczeństwo
To nie przypadek, że ikonami walki o prawa środowiska stały się młode kobiety pokroju Grety Thunberg czy Alexandrii Ocasio-Cortez. I to nie przypadek, że obrywa im się podwójnie – za kwestionowanie status quo i za płeć – o polskiej czarownicy Cecylii Malik i ekofeminizmie w ostatniej części transgranicznego reportażu o czarownicach pisze
Czytaj
Przychodzimy z przyszłości

reportaż transgraniczny
Przychodzimy z przyszłości
Kim są romskie cyber-czarownice?
Do czytania / społeczeństwo
Po 1989 roku magia stała się w Rumunii lukratywną branżą, jednak była źródłem przywileju już w czasach komunizmu. Podobno nawet Elena Ceauşescu - budząca powszechny strach żona komunistycznego dyktatora Rumunii - konsultowała się z wróżbitami. W trzecim odcinku transgranicznego reportażu o czarownicach w Rumunii pisze
Czytaj

reportaż transgraniczny
Nie ma czarownic, są tylko kobiety
Do czytania / społeczeństwo
Na początku XVII w. 7000 osób było przesłuchiwanych i torturowanych w lochach Logroño. To największy w historii udokumentowany proces o czary. 400 lat później kobiety chcą odbudować pamięć o tamtych wydarzeniach. Pisze
Czytaj

reportaż transgraniczny
Ja się tylko modlę
Do czytania / społeczeństwo
Ogłaszamy 13. dzień miesiąca Dniem Czarownicy. Z tej okazji publikujemy pierwszą część reportażu transgranicznego, którego autorka tropiła ślady dawnych i współczesnych czarownic.
Czytaj

Dendrologia po gruzińsku
Do czytania / społeczeństwo
Na horyzoncie widać drzewo: ma zielone liście, ponad 40 m wysokości, prawie 100 lat i waży 650 ton. Jest oddalone od brzegu jakieś 500 m i od kilku dni dryfuje na barce po Morzu Czarnym. O szalonym przedsięwzięciu Bidziny Iwaniszwiliego pisze
Czytaj

archiwum
Korespondencja własna „Przekroju" z Nowego Jorku – Maria Zientarowa o Elvisie
Do czytania / kultura
Nikt w Europie nie powiedział ci o zjawisku, któremu na imię Elvis, na nazwisko Presley, który ma warszawską fryzurę bikiniarską w „kaczy kuper", puszyste bokobrody, lat dwadzieścia jeden, kilka olbrzymich Cadillaców, gitarę i jest wielkim kapłanem nowego stylu muzycznego, znanego jako „Rock and Roll" – w Dniu Elvisa Presleya przypominamy fragment reportażu z 1956 roku, w którym Maria Zientarowa opisywała swoje wrażenia po koncercie.
Czytaj

archiwum
Samotnie do Antarktydy
Kwartalnik / społeczeństwo
Mrożącą krew w żyłach, samotną podróż jachtem na Antarktydę opisuje
Czytaj

Tygrys nie patrzy w oczy
Kwartalnik / społeczeństwo
Do miejsca, w którym ziemia jest przesiąknięta morską solą, a codzienność – lękiem i nadzieją, zaprasza
Czytaj

archiwum
Opiekunka grobów
Do czytania / społeczeństwo
„Ty nie wiesz, ale baba cmentarna, to musi być mądra, o! Dawniej, jak ktoś umarł, to ledwo kto oczy zamknął, to taka przy nim już była. Wiedziała, co i jak przy nieboszczyku zrobić. I zwyczajna była ze śmiercią i nie bała się trupa dotknąć. Wiedziała, jak świece zestawić i jak to wszystko urządzić, żeby się nieboszczyk nie wrócił więcej. Co to dziś ludzie wiedzą? — Nic!”. Reportaż Ewy Kossak, opatrzony zdjęciami Wojciecha Plewińskiego, został opublikowany w 1957 roku.
Czytaj

Kaszubskie ars moriendi
Do czytania / społeczeństwo
Czyli o tym, kiedy dobrze jest umrzeć i dlaczego najbardziej należy bać się nie umarłych, lecz dusz potępionych i czyścowych. O kaszubskich zwyczajach związanych ze śmiercią pisze
Czytaj
Strefa zero

uwaga na klimat
Strefa zero
Kryzys zdrowotny w Delhi
Do czytania / społeczeństwo
PM2,5. Dwie litery, a za nimi liczba. Zwięzła etykieta, pod którą kryje się śmiertelne zagrożenie. Pył zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 mikrona. Cząstki o połowę mniejsze od większości bakterii, mniejsze nawet niż niektóre wirusy. Jedna trzydziesta szerokości włosa. Ich chmura może przyćmić słońce, przesłonić budynki oraz góry – publikujemy fragment książki „Uduszeni”, której autorką jest
Czytaj

uwaga na klimat
Kopciuchy (jeszcze) legalne
Do czytania / społeczeństwo
Straż miejska w Katowicach przygotowuje się już na wejście w życie kolejnych przepisów uchwały antysmogowej. Kontrole przeprowadza według specjalnie przygotowanego protokołu – publikujemy fragment książki „SMOG. Diesle, kopciuchy, kominy, czyli dlaczego w Polsce nie da się oddychać?”
Czytaj

Eukaliptus pali Portugalię
Do czytania / społeczeństwo
Choć głosy sprzeciwu mieszkańców miasteczek brzmią zgodnie, nie wydostają się poza bary. Mieszkańcy Figueiró dos Vinhos siedzą przed telewizorem, oglądają relacje z kolejnych pożarów. Tym razem płonie południe kraju. A eukaliptusy rosną dalej. O Portugalii trawionej pożarami pisze
Czytaj

Dziewięciousta
Kwartalnik / społeczeństwo
Oto opowieść o rzece, która utraciła swoje zakończenie i której ludzie skradli moc. W podróż po Mekongu zaprasza
Czytaj

uwaga na klimat
Spacerkiem po ekowioskach
Do czytania / społeczeństwo
W 1995 roku w Findhorn, w samym sercu Szkocji, powstaje Globalna Sieć Ekowiosek. Dwadzieścia pięć lat później do sieci należy około 10 tys. społeczności. Każda na swój sposób realizuje naczelny cel przyświecający wszystkim ekowioskom: regeneracja środowiska naturalnego i społecznego. Pisze
Czytaj

Pochwała nagości
Do czytania / społeczeństwo
Leżą na ręcznikach, kocach, materacach; bez parawanów, ale pod parasolkami. Starzy, w średnim wieku, młodzi i dzieci. Skubią słonecznik, kroją arbuza, piją piwo. Nie przyglądają się sobie. Plażują za skałą, za krzakiem albo za dopływem rzeki. Nudyści. Aby do nich dotrzeć, muszę spełnić jeden warunek: ściągnąć tekstylia. Pisze
Czytaj

Antykwariat na końcu świata
Do czytania / kultura
O takich miejscach i o takich ludziach pisze się z ciężkim sercem, bo każda wzmianka, artykuł czy wpis powodują, że wie o nich coraz więcej osób. Teraz, kiedy są choć trochę ukryte, czarują tajemniczą niedostępnością i nieskrywanym urokiem. O księgarzach z niewielkiego Wigtown, szkockiego „miasta książek”, pisze

Prenumerata
Każdy numer ciekawszy od poprzedniego
Zamów już teraz!

Prenumerata
Każdy numer ciekawszy od poprzedniego
Zamów już teraz!